رشد بیش از حد لثه چیست؟

رشد بیش از حد لثه که در اصطلاح پزشکی به رشد بیش از حد لثه یا هیپرپلازی لثه نیز گفته می شود، وضعیتی است که در آن بافت لثه (جینجیوا) اطراف دندان ها بزرگ و متورم می شود یا بیش از حد رشد می کند. این می تواند منجر به افزایش حجم لثه ها به بیرون و شروع به همپوشانی یا پوشاندن کامل دندان ها شود.

در لثه های سالم طبیعی، بافت لثه پایه دندان ها را محکم در آغوش می گیرد و فضای کوچک بین تاج دندان و استخوان را که به نام شیار لثه شناخته می شود، پر می کند. این یک پاکت کم عمق در اطراف هر دندان به عمق تقریباً 1 تا 3 میلی متر ایجاد می کند.

با رشد بیش از حد لثه، با متورم شدن لثه و شبیه بالون شدن آن، این فضا بزرگ تر می شود. عمق پاکت لثه افزایش می یابد و ممکن است لثه از لبه سطح جونده دندان بیرون بزند. در موارد خفیف، تاج دندان فقط تا حدی پوشش دارد. اما در رشد بیش از حد شدید پیشرفته، لثه ها می توانند کل دندان را بپوشانند و آن را کوتاه تر، کوچک تر نشان دهند و یا حتی کاملاً پنهان کنند.

بافت لثه می تواند به صورت موضعی فقط در یک ناحیه از دندان بزرگ شود یا در اطراف چندین دندان را پوشش دهد. رشد بیش از حد لثه از بزرگ شدن خفیف 1 تا 2 میلی متری تا رشد بیش از حد شدید که چندین میلی متر از دندان را می پوشاند و حتی روی لبه های جونده را می گیرد، متغیر است.

رشد بیش از حد لثه چیست؟

چرا تورم لثه اتفاق می افتد؟

بافت لثه پویا است و می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد. چندین عامل بالقوه وجود دارند که باعث رشد بیش از حد لثه می شوند:

عوارض جانبی داروها

یکی از شایع ترین علل رشد زیاد لثه ها، عوارض جانبی برخی از داروهای تجویزی است:

• مسدود کننده های کانال کلسیم: به طور گسترده برای درمان فشار خون بالا و بیماری های قلبی استفاده می شوند. به عنوان مثال می توان به نیفدیپین، آملودیپین و دیلتیازم اشاره کرد. حدود 30 درصد از بیمارانی که از این داروها استفاده می کنند، رشد بیش از حد لثه را نشان می دهند.
• داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: برای جلوگیری از رد عضو پس از پیوند و اختلالات خود ایمنی تجویز می شوند. اینها شامل سیکلوسپورین و تاکرولیموس هستند. آنها در حدود 25 درصد از افراد، لثه ها را تحت تأثیر قرار می دهند.
• برخی از داروهای ضد تشنج: مانند فنی توئین که برای جلوگیری از تشنج استفاده می شوند. تقریباً 50% از افراد استفاده کننده از این داروها، رشد بیش از حد لثه ها را نشان می دهند.
• داروهای ضد بارداری خوراکی: هورمون های موجود در قرص های ضد بارداری می توانند رشد بافت لثه را در برخی از زنان تشدید کنند.

مکانیسم های دقیق به طور کامل شناخته نشده اند، اما احتمالاً شامل این داروها می شوند که باعث افزایش التهاب، جابجایی مایعات و تغییرات در فعالیت سلولی می شوند که باعث تولید بیش از حد سلول و بافت لثه می شوند. هیپرپلازی لثه ناشی از این دارو در 3 تا 6 ماه نخست پس از شروع درمان ایجاد می شود. میزان بزرگ شدن لثه تا حدودی به دوز وابسته است.

نوسانات هورمونی

سطوح هورمونی که به طور طبیعی در مراحل خاصی از زندگی افزایش یا کاهش می یابند نیز می توانند بر رشد بیش از حد لثه تأثیر بگذارند:

• بلوغ: افزایش هورمون های آندروژن در دوران نوجوانی.
• چرخه قاعدگی: سطح استروژن و پروژسترون به اوج خود می رسد و ماهانه کاهش می یابد.
• بارداری: هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون برای ماه ها افزایش می یابد.

تحقیقات نشان می دهند که هورمون ها احتمالاً التهاب را افزایش می دهند و تغییرات عروقی در بافت لثه را اغراق آمیز می کنند. به نظر می رسد این نوسانات هورمونی در دوران نوجوانی، قاعدگی و بارداری باعث افزایش سطح پایین رشد بیش از حد لثه در برخی از زنان می شود. مکانیسم های خاص هنوز در حال بررسی هستند.

اختلالات ژنتیکی و نادر

برخی شرایط ژنتیکی نادر وجود دارند که بیماران را مستعد رشد بیش از حد شدید لثه می کنند:

• فیبروماتوز ارثی لثه: یک اختلال اتوزومال غالب که باعث ایجاد فیبروبلاست اضافی در لثه ها می شود. از حدود 2 سالگی شروع می شود.
• فیبروماتوز هیالین نوجوانان: شروع به طور معمول قبل از 5 سالگی، باعث رشد غیر طبیعی و ضایعات استخوانی استئولیتیک می شود.

هر دوی این اختلالات می توانند منجر به رشد بیش از حد لثه شوند که باعث تغییر شکل و سلامت دندان ها می شوند. سایر بیماری های ژنتیکی مرتبط با بزرگ شدن بیش از حد لثه عبارتند از: سندرم موری پورتیک درشر Murray-Puretic-Drescher syndrome و سندرم رادرفورد Rutherford syndrome.

بهداشت دهان و دندان و عوامل دندانی

بهداشت نامناسب دهان و مشکلات دندانی نیز می توانند با تورم لثه ارتباط داشته باشند:

• بهداشت ناکافی دهان: باعث ایجاد پلاک و تارتار در امتداد خط لثه می شود و باعث تحریک التهاب، تحریک و تورم می شود.
• دندان های فشرده و نامرتب: دندان های کج یا فشرده، باعث می شوند برداشتن پلاک دشوار شود. غذا و ذرات به دام می افتند و لثه ها را تحریک می کنند.
• مسواک زدن تهاجمی: فشار و سایش بیش از حد در حین مسواک زدن می تواند به لثه ها آسیب برساند.
• بیماری لثه موجود: تورم ناشی از ژنژیویت یا پریودنتیت قبلی.

این مشکلات دندانی منجر به تجمع باکتری در امتداد لبه لثه ها می شوند که باعث التهاب مزمن و تجمع مایع می شود. لثه ها قرمز شده و پف می کنند.

چرا تورم لثه اتفاق می افتد؟

رشد بیش از حد لثه ها چگونه است؟

چندین علامت و نشانه کلاسیک برای رشد بیش از حد لثه ها وجود دارند. اینها به آرامی ظاهر می شوند و تغییرات اغلب به تدریج شروع می شوند و در طول زمان بدتر می شوند.

• لثه های پف کرده و بزرگ شده – لثه ها بخصوص در بین دندان ها متورم و ضخیم تر به نظر می رسند. در مقایسه با لثه های معمولی ظاهری پف کرده دارند.
• بافت لثه دندان ها را می پوشاند – لثه های سالم پایه دندان ها را محکم در آغوش می گیرند. در رشد بیش از حد لثه، حجم لثه ها به سمت بیرون بیشتر می شود و شروع به همپوشانی دندان ها می کنند. آنها ممکن است به طور جزئی یا کامل دندان ها را بپوشانند.
• افزایش فاصله بین دندان ها – تورم لثه ها می تواند دندان ها را از هم جدا کند و فاصله های بزرگ تری بین دندان ها ایجاد کند. این باعث می شود وضعیت دندان ها تغییر کند.
• تغییر جهت دندان – در رشد بیش از حد شدید، لثه های حجیم می توانند دندان ها را از حالت عمودی طبیعی خود خارج کنند و ظاهری کج ایجاد کنند.
• خونریزی و لثه های حساس – بافت ملتهب بزرگ شده در برابر خونریزی هنگام مسواک زدن آسیب پذیر است. ممکن است لمس آن دردناک و حساس باشد.
• بوی بد دهان – بزرگ شدن حفره های لثه ناشی از رشد بیش از حد باعث تجمع بیشتر پلاک و باکتری شده و باعث بوی بد دهان می شود.
• مشکلات در خوردن و صحبت کردن – بافت لثه بیش از حد رشد کرده مانع جویدن و گفتار طبیعی می شود.
• تحلیل رفتن لثه – در برخی موارد، سطوح ریشه که در معرض محیط دهان قرار گرفته اند، با تحلیل رفتن لثه های مجاور مناطق بیش از رشد یافته، قابل مشاهده هستند.

این علائم اغلب به آرامی آغاز می شوند و به تدریج بیشتر قابل توجه می شوند. جستجوی زود هنگام درمان بهترین شانس را برای معکوس کردن روند قبل از رشد بیش از حد فراهم می کند.

رشد بیش از حد لثه ها چه مشکلاتی می تواند ایجاد کند؟

اگر رشد بیش از حد لثه ها بدون کنترل و درمان ادامه یابد، می تواند باعث ایجاد مشکلات اضافی در سلامت دهان شود:

• پوسیدگی دندان – پاکت های بزرگ شده و بافت پوشاننده دندان ها امکان افزایش تشکیل پلاک بیشتر در نواحی را فراهم می کند که تمیز کردن آنها سخت است و پوسیدگی را افزایش می دهد.
• بیماری لثه – نفوذ مداوم باکتری در زیر لثه های متورم ممکن است بدتر شود و به عفونت های شدید به نام پریودنتیت تبدیل شود.
• لق شدن دندان – لثه های متورم می توانند دندان ها را از موقعیت خود درون حفره های خود خارج کنند و منجر به تحرک شوند.
• از دست دادن دندان – در موارد پیشرفته، عدم تناسب بیش از حد لثه ها، به طور مزمن باعث لق شدن دندان ها و منجر به کشیدن دندان ها می شود.
• مشکلات بایت و تراز – حجم لثه اضافه شده می تواند دندان ها را از ترتیب مورد انتظار آنها خارج کند و بایت را تغییر دهد.
• تحلیل رفتن استخوان – تحریک التهابی مزمن می تواند باعث تحلیل استخوان و از بین رفتن زیر خط لثه شود.
• مشکلات راه هوایی – اگر تورم گسترده باشد، لثه های بزرگ شده می توانند جریان هوا را مسدود کنند و به طور بالقوه آپنه خواب را بدتر کنند.
• اعتماد به نفس پایین – رشد قابل توجه لثه ممکن است ناخوشایند و شرم آور باشد و عوارض روانی را به همراه داشته باشد.

جستجوی سریع درمان به جلوگیری از بروز این نوع عوارض و عواقب کمک می کند.

رشد بیش از حد لثه ها چه مشکلاتی می تواند ایجاد کند؟

چه زمانی فردی باید به دندانپزشک مراجعه کند؟

در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر باید فوراً برای ملاقات با دندانپزشک خود نوبت بگیرید:

• تورم یا پف لثه در یک ناحیه یا در یک ناحیه بزرگ در اطراف چندین دندان
• لثه ها حتی تا حدی شروع به پوشاندن روی دندان های شما می کنند
• افزایش باز شدن فضای بین دندان ها
• دندان های جابجا شده یا کج به نظر می رسند
• خونریزی لثه ها بعد از مسواک زدن
• درد و حساسیت لثه
• حساسیت یا لق شدن دندان ها
• بوی بد دهان یا طعم متعفن در دهان
• اخیراً یک داروی جدید شروع شده است که باعث هیپرپلازی لثه ها می شود
• داشتن سابقه خانوادگی یا اختلال ژنتیکی مرتبط با بافت اضافی لثه

همچنین توصیه می شود مشاهده هرگونه تغییر لثه در معاینات منظم دندانپزشکی 6 ماهه به دندانپزشک اطلاع داده شوند. مداخله زود هنگام بیشترین شانس را برای معکوس کردن رشد بیش از حد لثه ها قبل از پیشرفت گسترده فراهم می کند.

دندانپزشکان چگونه تشخیص می دهند که آیا فردی رشد بیش از حد لثه دارد؟

دندانپزشک برای معاینه کامل رشد بیش از حد احتمالی لثه ها، موارد زیر را انجام خواهد داد:

• یک معاینه دهانی بالینی انجام خواهد داد و از نزدیک لثه ها را برای علائم بزرگ شدن، تورم یا فشردگی دندان ها بررسی خواهد کرد.
• علائم بصری مانند پف کردگی، تغییر کانتور، افزایش فاصله دندان ها یا بافت لثه پوشاننده دندان را بررسی خواهد کرد.
• لثه ها را لمس خواهد کرد تا سفتی بیشتر احساس شود و عمق پاکت را اندازه گیری خواهد کرد.
• خونریزی، حساسیت، تحلیل را ارزیابی خواهد کرد.
• به هر گونه تغییر در موقعیت دندان یا شواهدی از تغییرات بایت توجه خواهد کرد.
• برای بررسی سطح استخوان و بررسی سلامت استخوان زیرین، عکس رادیوگرافیی با اشعه ایکس دندان خواهد گرفت.
• تاریخچه پزشکی و تجویز داروهایی که باعث هیپرپلازی لثه می شوند را مرور خواهد کرد.

اندازه گیری عمق پاکت اطراف هر دندان به کمیت میزان رشد بیش از حد لثه کمک می کند. موارد خفیف دارای پاکت با عمق 4 تا میلی متر هستند، در حالی که موارد شدید دارای پاکت های 7 میلی متری یا عمیق تر هستند.

این یافته های بالینی و رادیوگرافیک به تأیید تشخیص و شدت رشد بیش از حد لثه ها کمک می کنند تا رویکردهای درمانی را هدایت کنند.

دندانپزشکان چگونه تشخیص می دهند که آیا فردی رشد بیش از حد لثه دارد؟

گزینه های درمانی برای رشد بیش از حد لثه ها چیست؟

اهداف اصلی درمان کاهش بافت اضافی لثه، احیاء خطوط طبیعی لثه، رفع هرگونه اثرات ثانویه روی دندان ها و بایت و جلوگیری از عود است.

رشد بیش از حد لثه، بسته به شدت و علت، با ترکیبی از موارد زیر مدیریت می شود:

• بهبود بهداشت دهان و دندان – مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مکرر و دقیق تر به ایجاد اختلال در انباشته شدن پلاک که تورم را تشدید می کنند، و التهاب لثه کمک می کند.
• جراحی لثه – درمان قطعی این است که با جراحی، بافت لثه بیش از حد رشد کرده تا خطوط طبیعی برداشته شود که به نام ژنژیوکتومی نامیده می شود. گاهی اوقات از لیزر ابلیشن استفاده می شود.
• تغییرات دارویی – اگر عوارض جانبی دارو باعث رشد بیش از حد شود، پزشک ممکن است یک داروی جایگزین یا دوز کمتر تجویز کند.
• درمان پریودنتال – در صورت وجود بیماری لثه، درمان های بیشتر لثه مانند تمیز کردن عمقی و آنتی بیوتیک ها.
• ارتودنسی – ممکن است برای تغییر موقعیت دندان هایی که به دلیل رشد بیش از حد لثه از جای خود خارج شده اند، بریس ها یا سایر ابزار نیاز باشند.
• نظارت مداوم – برای نظارت بر علائم عود و درمان سریع هر ناحیه، مراجعات را پیگیری کنید.

به طور کلی، موارد کمتر ممکن است با بهداشت دهان و دندان و در صورت لزوم با تغییرات دارویی مدیریت شوند. اما رشد بیش از حد متوسط ​​تا شدید معمولاً به کاهش جراحی به عنوان روش اولیه و اصلی درمان نیاز دارد.

آیا می توان با خیال راحت از رشد بیش از حد لثه ها جلوگیری کرد؟

برخی از اقدامات پیشگیرانه وجود دارند که می توانید برای کمک به جلوگیری از رشد بیش از حد لثه یا عود آن انجام دهید:

• بهداشت دهان و دندان را با دو بار مسواک زدن در روز، نخ دندان کشیدن روزانه و تمیز کردن معمول هر 6 ماه یک مرتبه رعایت کنید. این امر تجمع پلاک در امتداد خط لثه را مختل می کند.
• از یک مسواک نرم استفاده کنید و به آرامی و بدون فشار اضافی مسواک بزنید تا از تحریک لثه جلوگیری کنید.
• با معاینات منظم دندانپزشکی همراه باشید و به هرگونه تغییر یا تورم لثه که متوجه می شوید اشاره کنید.
• برای کاهش سطح باکتری ها از دهانشویه ضد عفونی کننده استفاده کنید.
• در صورت مصرف داروهای مرتبط با هیپرپلازی لثه، گزینه هایی مانند دوز کمتر یا داروهای جایگزین را با پزشک خود در میان بگذارید.
• استعمال دخانیات و تنباکو را که باعث تشدید التهاب لثه می شوند، کنار بگذارید.
• برای جلوگیری از تحریک لثه، دندان های نامرتب را با ارتودنسی اصلاح کنید.
• اگر در حال حاضر نواحی متورم لثه دارید، از یک رژیم غذایی بسیار نرم پیروی کنید تا از آسیب دیدن جلوگیری کنید.
• با دقت، می توان از رشد بیش از حد لثه ها پس از درمان یا عود آن جلوگیری کرد. اما برخی از افراد ممکن است هنوز از نظر ژنتیکی مستعد باشند.

چشم انداز بلند مدت رشد بیش از حد لثه چیست؟

پیش آگهی رشد بیش از حد لثه به طور کلی مثبت است، بخصوص زمانی که به موقع تشخیص داده و درمان شود.

با بهداشت مناسب دهان و دندان و درمان تخصصی مانند جراحی کاهش لثه، اکثر موارد را می توان با موفقیت کنترل کرد و قبل از ایجاد تغییرات دائمی گسترده، معکوس کرد. رشد خفیف لثه ها ممکن است با حذف عوامل تحریک کننده مانند داروها و بهبود بهداشت دهان به طور کامل برطرف شوند.

موارد مهم تری که به کاهش جراحی نیاز دارند ممکن است به پیگیری دوره ای یا درمان در مناطقی نیاز داشته باشند که لثه ها دوباره شروع به تورم می کنند. این درمان نگهدارنده برای برخی افراد لازم است تا وضعیت را کنترل کنند.

با این حال، رشد بیش از حد طولانی مدت شدید گاهی اوقات می تواند باعث تغییرات برگشت ناپذیری مانند لق شدن یا از دست دادن دائمی دندان ها، تحلیل استخوان، یا مسائل قابل توجه بایت شود که به ارتودنسی یا درمان های ترمیمی نیاز دارند، که اهمیت تشخیص و درمان زود هنگام رشد بیش از حد لثه ها را برجسته می کند.

با این حال، به طور کلی، پیروی از درمان و انجام اقدامات پیشگیرانه به محدود کردن عود و حفظ عملکرد دندان در اکثر بیماران مبتلا به رشد بیش از حد لثه کمک می کند.

چشم انداز بلند مدت رشد بیش از حد لثه چیست؟

سؤالات متداول

رشد بیش از حد لثه معمولاً چگونه است؟

لثه های متورم شده ظاهری پف کرده و ملتهب دارند و به طور مشهودی ضخیم تر از لثه های مجاور هستند. در موارد خفیف، لثه ها بزرگ می شوند اما به طور کامل دندان ها را نمی پوشانند. رشد بیش از حد متوسط ​​تا شدید نشان می دهد که لثه ها از پایه دندان ها به سمت بیرون حجیم می شوند و تا حدی یا گاهی به طور کامل روی آنها را می پوشانند.

آیا رشد بیش از حد لثه بدون درمان خود به خود برطرف می شود؟

بعید است که رشد بیش از حد لثه بدون درمان تخصصی خود به خود به طور کامل برطرف شود. در حالی که بهداشت عالی دهان ممکن است به آهسته شدن پیشرفت کمک کند، لثه های بزرگ شده متورم به طور کلی به جراحی کاهش لثه و احتمالاً درمان های دیگر برای اصلاح کامل وضعیت نیاز دارند.

چه روش هایی برای درمان رشد شدید لثه استفاده می شوند؟

هیپرپلازی شدید لثه به درمان تهاجمی نیاز دارد تا بافت بیش از حد رشد کرده لثه کاهش یابد. درمان اولیه، برداشتن یا کاهش بخش های لثه بیش از حد رشد کرده به شکل طبیعی است که به آن ژنژیوکتومی می گویند. اگر التهاب قابل توجهی وجود داشته باشد، ممکن است قبل از آن آنتی بیوتیک یا شستشوی ضد میکروب انجام شود. نظارت مداوم و درمان احتمالی ارتودنسی ممکن است پس از کاهش لثه نیاز باشند.

چه زمانی لثه های بیش از حد رشد کرده به جراحی نیاز دارند؟

گاهی اوقات ممکن است موارد خفیف بدون جراحی و با بهبود بهداشت دهان و تغییر دارو، در صورت لزوم، مدیریت شوند. اما رشد بیش از حد متوسط ​​تا شدید لثه ها، برای اصلاح کامل وضعیت و جلوگیری از عوارض، به احتمال زیاد به کاهش یا برداشتن بخش های بزرگ شده لثه به صورت نقطه ای نیاز دارد. میزان بزرگی لثه را فقط می توان بدون جراحی به حداقل رساند.

آیا می توان رشد بیش از حد لثه ها را به طور طبیعی کاهش داد؟

برخی از روش های طبیعی مانند دهانشویه های ضد عفونی کننده، ترکیبات چای سبز یا ویتامین ها ممکن است تا حدی به کاهش التهاب لثه کمک کند که تورم را بدتر می کنند. با این حال، رشد بیش از حد قابل توجه موجود به طور کلی نمی تواند به طور کامل از طریق درمان های طبیعی به تنهایی معکوس شود یا کاهش یابد. کاهش لثه با جراحی در حالی که به عنوان درمان مکمل مفید است، هنوز برای بهبود قابل توجه نیاز است.