چرا دندانپزشک روی دندان های برخی بیماران فلوراید می زند؟

پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین بیماری های مزمن در سراسر جهان است. بیش از 90 درصد از افراد بزرگسال در سراسر جهان پوسیدگی دندان را تجربه کرده اند. در کودکان، نزدیک به 60 تا 90 درصد از آنها در دندان های شیری خود پوسیدگی دارند. پوسیدگی درمان نشده باعث بروز درد، عفونت، از دست دادن دندان، مسائل تغذیه ای و آسیب به کیفیت زندگی می شود.

پوسیدگی دندان از یک تعامل پیچیده ناشی از عوامل مختلفی ناشی می شود: دندان های آسیب پذیر، باکتری های پوسیدگی زا که اسید تولید می کنند، و قرار گرفتن مکرر در معرض کربوهیدرات های قابل تخمیر. هنگامی که مینای دندان تجزیه می شود، پوسیدگی به سرعت درون ساختارهای داخلی دندان گسترش می یابد. پیشگیری از ایجاد ضایعه اولیه کلید حفظ سلامت دهان و دندان است.

فلوراید نقش مهمی در مدیریت پوسیدگی مبتنی بر شواهد در طول عمر ایفا می کند. فلوراید موضعی به تقویت مینای دندان در برابر حملات اسیدی کمک می کند و باعث افزایش معدنی سازی مجدد می شود. همچنین باکتری های موجود در بیوفیلم را مهار می کند که فرآیند پوسیدگی را آغاز می کنند. بهینه سازی قرار گرفتن در معرض فلوراید یک ستون سلامت پیشگیرانه دهان و دندان است.

تاریخچه جامع فلوراید و سلامت دندان

استفاده از فلوراید برای سلامت دندانی در اوایل دهه 1900 آغاز شد. دانشمندان سطوح بالایی از فلوراید طبیعی را در منابع آبی جوامع خاص کشف کردند. ساکنان این مناطق به طرز شگفت انگیزی حتی بدون دسترسی به مراقبت های دندانی، میزان حفره های دندانی کمتری داشتند.

تحقیقات بیشتر نشان دادند که فلوراید دندان ها را در برابر انحلال اسید مقاوم تر می کند. کریستال های مینا حاوی مقادیر کمی فلوراید هستند که از پوسیدگی محافظت می کنند. دانشمندان این موضوع را با تجزیه و تحلیل محتوای فلوراید در مینای سالم در مقایسه با مینای پوسیده تأیید کردند.

در دهه 1930، چهار مطالعه اپیدمیولوژیک کلیدی، تأثیرات فلوراید را بیشتر نشان دادند. آنها نرخ حفره بین شهرهای دارای فلوراید در منابع آب را در مقایسه با شهرهای بدون فلوراید مقایسه کردند. تفاوت ها قابل توجه بودند – شهروندانی که در معرض 1ppm فلوراید بودند 40 تا 60 درصد کمتر پوسیدگی داشتند. این شواهد قانع کننده باعث شروع فلورایده کردن آب های شهری شد.

در سال 1945، اولین شهر در جهان – گراند راپیدز، میشیگان – شروع به اضافه کردن فلوراید به منابع آب شهری خود کرد. مطالعه معروف 15 ساله فلورایده کردن Grand Rapids تأثیر باور نکردنی آن را دنبال کرد – کاهش 50 تا 70 درصدی پوسیدگی دندان در کودکان مشاهده شد. چندین سال بعد، نیوبرگ، نیویورک، فلورایده کردن آب را با موفقیت مشابهی اجرا کردند.

تاریخچه جامع فلوراید و سلامت دندان

در طول چند دهه بعد، بر اساس یافته های مثبت قریب به اتفاق، هزاران شهر فلورایده کردن مصنوعی آب را در پیش گرفتند. در دهه 1960، مطالعات تمرکز خود را به کاربردهای فلورایده کردن موضعی مانند ژل، دهانشویه و وارنیش تغییر دادند. برای حداکثر استفاده، می توان فلوراید غلیظ را به طور مستقیم روی دندان ها اعمال کرد.

امروزه با استفاده از آب فلورایده، خمیر دندان فلورایده و درمان های فلوراید، حفره های دندانی به طور قابل توجهی کاهش یافته اند. با این حال پوسیدگی دندان همچنان گسترده است و در صورت عدم درمان، باعث از دست دادن بسیاری از روزهای مدرسه و کار و کیفیت پایین زندگی می شود. فلوراید همچنان یک ابزار پیشگیرانه کلیدی برای رسیدگی به این بیماری شایع و مزمن است.

مکانیسم های پشت اثرات فلوراید در مبارزه با حفره های دندانی

دهه ها مطالعه آزمایشگاهی، حیوانی و انسانی نشان داده است که فلوراید چگونه از دندان ها محافظت می کند:

• فلوراید در ساختار کریستالی مینای در حال رشد غلیظ می شود و آن را در برابر اسید مقاوم تر می کند. همچنین در مایع بزاق و پلاک ادغام می شود و تماس موضعی مداوم با مینای دندان ایجاد می کند.
• فلوراید از دمینرالیزیشن جلوگیری می کند، یعنی حل شدن مواد معدنی مینا در زمانی که اسید توسط باکتری های ایجاد کننده حفره تولید می شود. فلوراید به جلوگیری از کاهش کلسیم و فسفات کمک می کند.
• فلوراید همچنین معدنی سازی مجدد را افزایش می دهد و به بازسازی و ترمیم نواحی میکروسکوپی پوسیدگی اولیه کمک می کند. این کار را با تسهیل رسوب مجدد کلسیم و فسفات در ضایعات متخلخل انجام می دهد.
• فلوراید آنزیم های موجود در باکتری های پوسیدگی زا را مهار می کند که به آنها اجازه می دهد قندها را متابولیزه کرده و به دندان بچسبند. با تشکیل بیوفیلم کمتر و تولید اسید، از پوسیدگی جلوگیری می شود.

ابزارهای تحقیقاتی مدرن، مکانیسم های ضد پوسیدگی فلوراید را روشن کرده اند. با این حال، دانشمندان هنوز در حال بررسی روش های بیوشیمیایی دقیقی هستند که فلوراید با کریستال های هیدروکسی آپاتیت در مینا و پلاک دندان فعل و انفعالات شیمیایی ایجاد می کند.

شناسایی بیمارانی که می توانند از اعمال تخصصی فلوراید بهره مند شوند

با توجه به مزایای ثابت شده فلوراید، بسیاری از بیماران کاندیدای فلوراید تراپی تخصصی در مطب دندانپزشکی هستند:

• کودکان و نوجوانان با تجریه زیاد حفره در گذشته. هدف، جلوگیری از پوسیدگی در آینده با فلوراید غلیظ است.
• بیمارانی که ابزارهای ارتودنسی مانند بریس یا الاینر دارند. ابزارها باعث گیر کردن ذرات مواد غذایی می شوند و باعث افزایش مناطق پر خطر اطراف براکت ها می شوند.
• بیماران مبتلا به تحلیل لثه یا سطوح ریشه در معرض محیط دهان. بدون لایه مینای دندان، پوسیدگی ریشه به راحتی پیشرفت می کند.
• بیماران مسن که اغلب دچار تحلیل لثه هستند و برای مراقبت های خانگی کافی مهارت ندارند.
• بیماران مبتلا به شرایط خشکی دهان یا مصرف داروهایی که جریان بزاق را کاهش می دهد. کمبود بزاق باعث حذف یک بافر کلیدی در برابر اسیدهای ایجاد کننده حفره می شود.
• بیماران مبتلا به شرایط رشدی مانند اوتیسم که ممکن است کمتر برای مسواک زدن همکاری کنند. فلوراید یک دفاع اضافی در برابر پوسیدگی ایجاد می کند.
• کودکان یا افراد بزرگسالی که دندان های آنها در معرض رژیم های غذایی با قند بالا هستند. شکستن عادات غذایی ممکن است دشوار باشد، بنابراین فلوراید به مقابله با حملات اسیدی کمک می کند.

شناسایی بیماران در معرض خطر، امکان هدف قرار دادن فلوراید را برای افرادی فراهم می آورد که بیشتر به مزایای پیشگیرانه آن در برابر ایجاد حفره نیاز دارند.

شناسایی بیمارانی که می توانند از اعمال تخصصی فلوراید بهره مند شوند

گزینه های مختلف فلوراید تراپی موضعی تخصصی دندانپزشکان

دندانپزشکان چندین نوع درمان پیشگیرانه تخصصی با فلوراید را در مطب های خود دارند:

• وارنیش فلوراید – یک خمیر بسیار غلیظ بر پایه رزین و حاوی سدیم فلوراید 5 درصد. خشک کردن ملایم و ایزوله کردن دندان ها باعث می شود که وارنیش در هنگام تماس بچسبد. فلوراید به تمام سطوح دندان می چسبد و آزادسازی پایدار فلوراید را فراهم می کند. وارنیش سریع و آسان، با حداقل خطر بلع انجام می شود.
• ژل های فلوراید – ژل غلیظ تر حاوی فلوراید فسفات اسیدی شده 23/1 درصد. تری ها با ژل پر می شوند و قبل از تف کردن به مدت 4 دقیقه روی دندان های بیمار قرار می گیرند. این کار این امکان را فراهم می آورد تا غلظت های بالاتری از فلوراید برای شستشوی دندان ها در مقایسه با فوم ها یا دهانشویه ها استفاده شود.
• فوم فلوراید – یک فوم غلیظ با طعم آدامس بادکنکی که از یک قوطی تحت فشار پخش می شود. حاوی فلوراید فسفات اسیدی شده 23/1 درصد است. فوم را با یک تری یا ابزار دهانی یکبار مصرف روی دندان ها می مالند و قبل از بیرون آوردن 14 دقیقه باقی می گذارند.
• دهانشویه فلوراید – محلول 05/0 درصد سدیم فلوراید که بیماران روزانه در منزل آن را در دهان خود می چرخانند. اغلب برای بیماران پر خطر به عنوان مکمل درمان های تخصصی تجویز می شود. غلظت های کمتر فلوراید اما فرکانس تماس بالاتر را فراهم می کند.
• دیامین فلوراید نقره – مایع ضد میکروب حاوی نقره و فلوراید. در جلوگیری از بزرگ شدن حفره های فعال بسیار مؤثر است، بویژه برای بیمارانی مفید است که قادر به تحمل پر کردن سنتی نیستند.

محصولات تخصصی دارای غلظت فلوراید بسیار بالاتر و تماس پایدار در مقایسه با خمیرها و دهانشویه های بدون نسخه هستند. این ویژگی مزایای پیشگیرانه و مینرالیزیشن عالی را برای بیمارانی فراهم می کند که در معرض خطر پوسیدگی قرار دارند.

بررسی عوارض جانبی احتمالی استفاده از فلوراید

خطرات فلوراید در مقایسه با مزایای قابل توجه آن ناچیز هستند، اما استفاده کنندگان باید از عوارض جانبی احتمالی آگاه باشند:

• فلوئوروزیس دندانی – این عارضه به صورت لکه های سفید قابل تشخیص روی مینای دندان ظاهر می شود. این مشکل تنها با مصرف مزمن فلوراید بیش از حد در طول رشد دندان رخ می دهد. استفاده دقیق و تف کردن خمیر دندان ها از فلوئوروزیس جلوگیری می کند.
• تحریک کوتاه مدت بافت – غلظت های بالا ممکن است برای مدت کوتاهی بافت های دهان را تحریک کنند که با تف کردن و شستشو برطرف می شود. ایزوله کردن مناسب در طول درمان از این امر جلوگیری می کند.
• ناراحتی در بلع – بلعیدن تصادفی فلوراید با دوز بالا ممکن است باعث تهوع یا استفراغ موقت شود. مکش و شستشو، بلع را به حداقل می رساند.
• واکنش های آلرژیک – با توجه به اینکه فلوراید معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد و به خوبی تحمل می شود، بسیار نادر است. در صورت بروز هر گونه حساسیت مفرط، مصرف را قطع کنید.
• سمیت فلوراید – سمیت حاد مستلزم مصرف سطوح بسیار بالای فلوراید است که بسیار بالاتر از استفاده مناسب است. فلوراید در صورت رعایت دستورالعمل های استفاده بی خطر است.

در حالی که این اثرات بالقوه باید با تکنیک مناسب به حداقل برسند، اما در مقایسه با فواید مادام العمر فلوراید برای سلامت دهان، گذرا و ناچیز هستند.

بررسی عوارض جانبی احتمالی استفاده از فلوراید

پاسخ به سؤالات متداول در مورد فلوراید

آیا خوردن فلوراید بی خطر است؟

آری، فلوراید در مقادیر اندک موجود در آب و خمیر دندان فلورایده، کاملاً بی خطر است. این سطوح پایین به سمی بودن نزدیک نیستند. آب فلوراید حاوی 7/0 ppm فلوراید است که بسیار کمتر از غلظت سمی است.

آیا اثرات منفی فلوراید برای سلامتی ثابت شده است؟

صدها مطالعه بیش از 70 سال هیچ پیامد پزشکی نامطلوب اثبات شده ای را برای فلوراید سیستمیک در سطوح کوچک مورد استفاده برای جلوگیری از پوسیدگی پیدا نکرده اند. ایمنی آن توسط سازمان های بهداشتی پیشرو در سراسر جهان تأیید شده است.

آیا در دوران بارداری باید از مصرف فلوراید خودداری کرد؟

خیر، هیچ دلیلی برای اجتناب از آب یا محصولات دندانی حاوی فلوراید بهینه در دوران بارداری وجود ندارد. مصرف فلوراید در سطوح پایین توصیه شده بی خطر است و از افزایش خطر پوسیدگی در دوران بارداری جلوگیری می کند.

آیا فلوراید در طولانی مدت در بدن تجمع می یابد؟

خیر، با قرار گرفتن منظم و طولانی مدت در معرض فلوراید سطح پایین، مانند نوشیدن آب فلورایده بهینه، فلوراید تجمع نمی یابد. حدود 50 درصد از فلوراید خورده شده طی 24 ساعت از طریق ادرار دفع می شود. فلوراید موجود در استخوان ها و دندان ها در سطوح مضر تجمع نمی یابد.

آیا باید از خمیر دندان بدون فلوراید استفاده کنم؟

خمیر دندان حاوی فلوراید محافظت ارزشمندی از حفره های دندانی ایجاد می کند و 20 تا 40 درصد پوسیدگی را در مقابل خمیرهای غیر فلورایده کاهش می دهد. فلوراید در مقدار کم به اندازه نخود که روی مسواک استفاده می شود بی خطر است. فواید فلوراید برای سلامت دهان بسیار بیشتر از خطرات ناچیز آن است.