تغذیه مناسب برای خشکی دهان
در این نوشته می خوانید:
خشکی دهان (زروستومیا) می تواند در نتیجه بیماری های خود ایمنی مانند سندرم شوگرن، دیابت، برخی داروهای خاص و کم آب شدن بدن اتفاق بیفتد. مراقبت های سرطان نیز یکی از دلایل اصلی خشکی دهان هستند.
درمان خشکی دهان بویژه برای بیماران سرطانی بسیار مهم است، زیرا ناراحتی همراه با آن می تواند باعث ایجاد تغییراتی در عادات غذایی در زمانی شود که تغذیه خوب بویژه برای حفظ قدرت و جلوگیری از سایر اثرات درمان ضروری است.
در این مقاله، یاد خواهید گرفت که چرا در نتیجه درمان های سرطان دچار خشکی دهان می شوید، خشکی دهان چگونه روی اشتهای شما تأثیر می گذارد، چگونه این عارضه جانبی را مدیریت کنید، و چگونه خوب غذا بخورید تا مواد غذایی مورد نیاز بدن خود را دریافت کنید.
خشکی دهان چیست؟
خشکی دهان به طور کلی یک عارضه یا علامت است، نه یک بیماری. این عارضه زمانی رخ می دهد که بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن بافت های دهان خود ندارید.
این می تواند آزار دهنده باشد و باعث غلیظ و رشته ای شدن بزاق شود و تشنگی را افزایش دهد. اما همچنین می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند موارد زیر شود:
- تغییر حس چشایی
- مشکل در جویدن و بلعیدن
- حفره و پوسیدگی دندان
- لب ها، زبان و بافت های دهان ترک خورده یا آسیب دیده
- بوی بد دهان
- گلو درد
- مشکل در صحبت کردن
- مشکل با دندان های مصنوعی
- بیماری لثه
گاهی اوقات، خشکی دهان می تواند بسیار جدی شود، و منجر به بروز عفونت ها و سایر مشکلات شود. در صورت مواجه شدن با شرایط زیر با پزشک معالج خود تماس بگیرید:
- لب های شما خشک، ترک خورده هستند یا خونریزی دارند.
- زخم های دهانی دارید که مانع غذا خوردن می شوند یا بهبود نمی یابند.
- در تنفس مشکل دارید.
- متوجه لکه های سفید داخل دهان خود می شوید، که می تواند نشانه عفونت باشد.
درمان های خشکی دهان و سرطان
هم پرتو درمانی و هم شیمی درمانی، با هدف قرار دادن سلول های سریع در حال رشد، سرطان را درمان می کنند. مشکل این است که آنها بین سلول های سرطانی و غیر سرطانی تمایز قائل نمی شوند. سلول های سالم در پوشش داخل دهان شما برخی از آنها هستند که تحت تأثیر قرار می گیرند. درمان های سرطان سرعت آنها را کاهش می دهند، و منجر به آسیب و در نهایت خشکی دهان می شوند. این درمان ها همچنین می توانند تعادل باکتری های سالم داخل دهان شما را تغییر دهند.
پرتو درمانی
اگر پرتو درمانی روی سر، صورت یا گردن خود انجام داده باشید، ممکن است دچار خشکی دهان شوید. علاوه بر تأثیرات ذکر شده در بالا، پرتوها می توانند به صورت مستقیم به غدد بزاقی شما، که بزاق تولید می کنند، آسیب وارد کنند.
ممکن است چند ماه یا بیشتر پس از پایان درمان طول بکشد تا تولید بزاق شما بهبود یابد. اما این احتمال وجود دارد که ممکن است هرگز به حالت عادی برنگردد. اگر غدد بزاقی شما هدف باشند، خشکی دهان ناشی از تشعشعات طولانی تر خواهد بود. در برخی از موارد، ممکن است به مرور زمان بدتر شود.
اگر در طول پرتو درمانی دچار خشکی دهان شدید، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است بتوانید از دارویی به نام دووویدDuvoid (بتانکول bethanechol) برای تحریک تولید بزاق استفاده کنید. طب سوزنی نیز ممکن است کمک کند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی می تواند بزاق شما را غلیظ کند و باعث شود دهان شما احساس خشکی کند. این نتیجه آسیب سلولی ناشی از درمان است.
با این حال، برخلاف پرتو افکنی، این معمولاً یک مشکل کوتاه مدت است. اکثر افراد ظرف دو ماه پس از پایان درمان دوباره بزاق طبیعی دارند.
عمل جراحي
اگر در غدد بزاقی خود سرطان دارید، آنها ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند. در این صورت شما برای همیشه خشکی دهان خواهید داشت.
تغذیه مناسب برای خشکی دهان
خشکی دهان چگونه روی اشتها تأثیر می گذارد؟
هنگامی که خشکی دهان دارید، غذا خوردن می تواند به چیزی تبدیل شود که شما از آن اجتناب می کنید، صرفاً به این دلیل که ناخوشایند است.
علائم خشکی دهان که می توانند عادات غذایی شما را تحت تأثیر قرار دهند عبارتند از:
- تغییر حس چشایی
- طعم بد مداوم داخل دهان
- زخم های دهان
- مشکل در جویدن و بلعیدن
- گلو درد
همچنین توجه داشته باشید که شیمی درمانی، پرتو درمانی و سرطان همگی می توانند به خودی خود باعث کاهش اشتها شوند.
خلاصه
شیمی درمانی و پرتو درمانی بین سلول های سرطانی و سایر سلول هایی که به سرعت در حال رشد هستند، اما سلول های سالم در بدن تمایز قائل نمی شوند. این می تواند منجر به خشکی دهان و ایجاد تغییرات سریع در طعم چیزها، زخم های دهان، مشکلات جویدن و بلع و سایر علائمی شود که روی غذا خوردن شما تأثیر می گذارد.
مدیریت خشکی دهان
پزشک شما ممکن است برای کمک به خشکی دهان شما دارو تجویز کند. اگر از داروهایی استفاده می کنید که می توانند با این مشکل ارتباط داشته باشند، ممکن است بخواهند داروی شما را تعویض کنند و دارویی به شما بدهند که این عارضه جانبی را نداشته باشد.
دسته های دارویی که باعث خشکی دهان می شوند:
- داروهای ضد اضطراب
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای آلرژی
- ضد احتقان ها
- داروهای فشار خون بالا
- داروهای بیماری پارکینسون
از پرستار خود بخواهید که یک برنامه مراقبت از دهان را به شما ارائه دهد که در آن زمان و تعداد دفعات مسواک زدن دندان ها، لزوم استفاده از دهانشویه های مخصوص و راه های دیگر برای حفظ سلامت دهان و جلوگیری از خشکی دهان مشخص شده باشند.
همچنین تیم پزشکی شما ممکن است قادر باشد محصولاتی را پیشنهاد کند که در حفظ جریان بزاق به شما کمک می کنند. آنها عبارتند از:
- آدامس
- جایگزین های بزاق
- مرطوب کننده های دهان
دهانشویه هایی که در راهروی دندانپزشکی داروخانه پیدا می کنید اغلب حاوی الکل هستند. آنها می توانند باعث خشک تر شدن دهان شما شوند، بنابراین بهتر است از مصرف آنها اجتناب کنید.
تغذیه مناسب برای خشکی دهان
نکاتی که به شما کمک می کند خوب غذا بخورید
شما گزینه های زیادی برای آسان کردن غذا خوردن دارید. اینها را امتحان کنید:
- اگر می توانید غذای جامد بخورید، لقمه های کوچک بردارید. آهسته و کامل بجوید.
- روی غذاهای نرم و مرطوب (مانند میوه های کنسرو شده، ماست، کاستارد یا پودینگ) تمرکز کنید. از آبگوشت، سس یا شیره گوشت برای نرم کردن غذاهایی مانند کاسرول، سیب زمینی و گوشت استفاده کنید.
- غذای خود را خنک کنید. مرغ و ماهی که پخته و نرم شده و به دمای اتاق رسیده است را بخورید. اجازه دهید غلات داغ خنک شوند. سوپ ها و خورش های خود را ولرم میل کنید.
- مواد لغزنده را اضافه کنید تا غذا راحت تر بلعیده شود. روغن زیتون، کانولا، آووکادو یا روغن بادام، می توانند مانند ماست، ژله یا مربا موثر باشند.
- میوه های یخ زده مانند انگور، تکه های هلو، طالبی یا هندوانه را بمکید.
- اگر خوردن غذای جامد دشوار است، شیک های مغذی جایگزین وعده های غذایی یا دیگر نوشیدنی های حاوی مواد مغذی مانند اسموتی ها یا آبمیوه ها را پیدا کنید.
حتما مایعات زیادی را نیز با و بین وعده های غذایی بنوشید.
برخی از غذاها و نوشیدنی ها می توانند علائم خشکی دهان را افزایش دهند. از موارد زیر اجتناب کنید:
- الکل
- کافئین
- غذاهای تند یا شور
همچنین باید از مصرف تنباکو خودداری کنید.
تغذیه مناسب برای خشکی دهان
خلاصه
خشکی دهان می تواند به دلیل بیماری های مختلف و برخی داروهای خاص باشد. درمان های سرطان یکی از دلایلی هستند که ارزش توجه ویژه را دارند.
پرتو افکنی با آسیب به غدد بزاقی، باعث خشک شدن دهان می شود. این علامت می تواند طولانی مدت باشد. شیمی درمانی با غلیظ کردن بزاق، دهان را خشک می کند. این معمولاً ظرف مدت چند هفته پس از قطع درمان از بین می رود.
خشکی دهان می تواند باعث بروز مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود، اما با تغییر حس چشایی، دشوار کردن غذا خوردن، و ایجاد زخم های دهان، نیز می تواند روی غذا خوردن (و بنابراین، تغذیه) تأثیر بگذارد.
تیم پزشکی شما می تواند در یافتن راه حل هایی از جمله دارو و محصولات مخصوص مرطوب کننده دهان به شما کمک کند. غذاهای نرم بخورید و از خوردن چیزهایی که خیلی داغ یا خشک کننده هستند، مانند کافئین، اجتناب کنید.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.