بیماری‌ لثه (پریودنتال) به عفونت بافت‌ لثه و استخوانی اطلاق می‌گردد که دندان را در بر گرفته و آن را در مکان خود نگه می‌دارند. منشا این بیماری عموما عاداتی از قبیل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نادرست هستند که اجازه می‌دهند پلاک –یک لایۀ چسبناک از باکتری‌ها- روی دندان‌ها ایجاد شده و به تدریج سخت‌تر شود. تنها یک پاکسازی تخصصی توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان قادر به برطرف نمودن پلاک دندان‌ها خواهد بود.

بیماری‌ لثه (پریودنتال)

علل ایجاد بیماری لثه

دهان انسان مملو از باکتری است. این باکتری‌ها در کنار موکوس (لعاب لزجی و غلیظی که از بزاق ترشح می‌شود) و ذرات دیگر، روی دندان‌ها همواره “پلاکی” چسبناک و بی‌رنگ تشکیل می‌دهند. مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به برطرف شدن این پلاک‌ها کمک می‌کنند. در صورتی که پلاک از روی سطح دندان برداشته نشود به تدریج سخت شده و “رسوبی” روی سطح دندان تشکیل می‌دهد که با مسواک زدن پاک نخواهد شد.

تعدادی عوامل تهدیدکننده در بیماری‌های‌ لثه وجود دارند، اما کشیدن سیگار بیش از سایر عوامل قابل توجه است. بعلاوه سیگار کشیدن می‌تواند موفقیت درمان بیماری‌ لثه را کاهش دهد. دیگر عوامل تهدیدکننده عبارتند از دیابت، تغییرات هورمونی در زنان و دختران؛ داروهایی که ترشح بزاق را کاهش می‌دهند؛ بیماری‌های خاص، از قبیل ایدز و داروهای آن؛ عدم رعایت بهداشت دهان و دندان؛ استرس؛ دندان‌های کج و نامرتب؛ وراثت و حساسیت ژنتیکی؛ دندان‌های پر شده‌ای که با مشکل مواجه شده‌اند؛ استفاده از بریج‌هایی که دیگر با دندان متناسب نیستند.

بیماری‌ لثه (پریودنتال)

علائم و نشانه‌های بیماری لثه

بیماری لثه در مراحل اولیه (که تحت عنوان التهاب لثه شناخته می‌شود) دارای علائمی از قبیل لثه‌های قرمز و متورم و حتی زخم و خونریزی در لثه؛ و ایجاد درد حین جویدن غذا خواهد بود. در مراحل پیشرفته (تحت عنوان پریودونتیت) نیز می‌تواند منجر به ایجاد فاصله بین دندان و لثه؛ از دست رفتن بافت استخوان؛ و حتی لق شدن و افتادن دندان‌ها شود.

علائم ونشانه‌های هشداردهنده:

• بوی بد دهان که از بین نمی‌رود
• لثه‌های قرمز یا متورم
• لثه‌های حساس و دارای خونریزی
• احساس درد حین جویدن
• دندان‌های لق
• دندان‌های حساس
• تحلیل لثه یا بلندتر به نظر ‌رسیدن دندان‌ها
• هر گونه تغییر در نحوۀ قرار گرفتن دندان‌ها روی یکدیگر
• هر گونه تغییر در اندازۀ پروتزهای پارسیل (پروتزهایی که بر خلاف پروتزهای کامل زمانی استفاده می‌شوند که چند دندان در قوس فکی وجود دارد)

بیماری‌ لثه (پریودنتال)

تشخیص بیماری لثه

اقداماتی که دندانپزشک عمومی یا متخصص بهداشت دهان و دندان طی معاینۀ دندانپزشکی انجام می‌دهد عبارتند از:

• بررسی لثه‌ها و دقت به هر گونه علائم التهاب
• استفاده از خط کش بسیار کوچکی تحت عنوان “پروب” به منظور بررسی و اندازه‌گیری پاکت‌های پریودنتال (فاصلۀ بین دندان و لثه که ممکن است محل تجمع میکروب شود) اطراف دندان‍ها. در دهان سالم، عمق این پاکت‌ها معمولا بین یک تا سه میلی‌متر است. تست بررسی عمق پاکت دندان عموما بدون درد است.
• پرسش در خصوص پیشینۀ پزشکی بیمار به منظور شناسایی شرایط یا عوامل خطرزایی (مانند کشیدن سیگار یا دیابت) که ممکن است با بیماری لثه مرتبط باشند.

متخصصان دندانپزشکی علاوه بر اقدامات بالا ممکن است :

• گرفتن عکس با استفاده از اشعۀ ایکس برای بررسی احتمال از دست رفتن دندان
• ارجاع بیمار به پریودونتیست (متخصص بیماری لثه). پریودونتیست‌ها متخصص شناسایی و درمان بیماری لثه هستند و برای درمان بیماری‌های دهان و دندان روش‌های درمانی پیشنهاد می‌دهند که دندانپزشک عمومی آنها را پیشنهاد نخواهند داد.

بیماری‌ لثه (پریودنتال)

درمان بیماری لثه

هدف اصلی درمان، کنترل عفونت می‌باشد. بسته به دامنۀ بیماری‌ لثه، درمان‌های متعدد و متنوعی وجود خواهند داشت. موفقیت هر نوع درمانی که مناسب تشخیص داده شود مستلزم آن است که بیمار در منزل به خوبی مراقبتهای روزانه را دنبال نماید. بعلاوه، ممکن است دندانپزشک به بیمار پیشنهاد دهد برخی عادات خاص خود را تغییر دهد، به عنوان مثال برای بهبود نتایج درمان ممکن است ترک سیگار پیشنهاد شود.

بیماری‌ لثه (پریودنتال)

نکات مفید در درمان بیماری لثه

بیمار می‌تواند با حفظ نکات زیر لثه و دندان‌های خود را سالم نگه دارد:

• دو مرتبه مسواک زدن در طول شبانه‌روز با خمیردندان حاوی فلوراید.
• کشیدن نخ دندان به طور منظم برای رفع پلاک از بین دندان‌ها. یا استفاده از نوعی ابزار خاص، مثلا خلال دندان چوبی یا پلاستیکی، یا واتر پیک ( واتر فلاسر یا واترجت دستگاهی که در آن به جای نخ دندان، فشار آب قادر به تمییز نمودن پلاک لای دندان‌هاست) به پیشنهاد متخصص دندانپزشکی.
• ویزیت منظم دندانپزشک عمومی به منظور معاینه و پاکسازی دهان و دندان‌ به صورت حرفه‌ای.
• ترک سیگار