سرطان دهان

سرطان تحت عنوان رشد غیر قابل کنترل سلول هایی تعریف می شود که بافت ها را مورد حمله قرار می دهند و موجب آسیب به آنها می شوند. سرطان دهان به شکل یا زائده یا زخم داخل دهان ظاهر می شود که از بین نمی رود. سرطان دهان، که شامل سرطان های لب ها، زبان، گونه ها، سقف دهان، سخت کام و نرم کام، سینوس ها، و حلق (گلو) می باشد، اگر زود تشخیص داده و درمان نشود می تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد.

علائم و نشانه های سرطان دهان کدامند؟

از جمله شایع ترین علائم و نشانه های سرطان دهان عبارتند از:

• تورم/ ضخیم شدن، توده یا برجستگی، نقاط ناهموار/ پوسته/ یا نواحی فرسوده شده روی لثه ها، لب ها، یا دیگر بخش های داخل دهان.
• گسترش لکه های مخملی سفید، قرمز، یا لکه دار (سفیدو قرم) داخل دهان.
• خونریزی بی دلیل داخل دهان.
• بی حسی، از دست رفتن احساس، یا درد/ حساسیت بی دلیل در هر ناحیه ای از صورت، دهان، یا گردن.
• زخم های مقاوم صورت، گردن، یا دهان که به راحتی دچار خونریزی می شوند و ظرف دو هفته بهبود پیدا نمی کنند.
• سوزش یا احساس گیر کردن چیزی در پشت حلق.
• مشکل در جویدن، بلع، حرف زدن، یا حرکت فک ها یا زبان.
• گلو درد مزمن، یا تغییر صدا.
• درد گوش.
• تغییر در نحوه قرار گرفتن دندان ها یا پروتزهای مصنوعی روی یکدیگر.
• کاهش وزن قابل توجه.

در صورتی که متوجه هر کدام از این تغییرات شدید، هر چه سریع تر با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

سرطان دهان

چه افرادی بیشتر مستعد سرطان دهان هستند؟

بر اساس انجمن سرطان دهان آمریکا، مردان دو برابر بیشتر از زنان دچار سرطان دهان می شوند، و مردان بالای 50 سال بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

ریسک فاکتورهایی که مواجهه با سرطان دهان را افزایش می دهند عبارتند از:

• سیگار کشیدن. افرادی که سیگار معمولی، سیگار برگ، یا پیپ می کشند 6 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری احتمال دارد که دچار سرطان دهان شوند.
• مصرف تنباکوی بدون دود. افرادی که محصولات تنباکو را به صورت اسنیف (از راه بینی)، جویدن یا قورت دادن استفاده می کنند 50 برابر بیشتر احتمال دارد که دچار سرطان های گونه، لثه، و مخاط لب ها شوند.
• مصرف بیش از حد الکل. سرطان های دهانی در افرادی که الکل می نوشند 6 برابر بیشتر از افراد دیگر است.
• سابقه خانوادگی سرطان.
• قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور آفتاب، مخصوصاً در سنین پایین.
• ویروس پاپیلومای انسانی (HPV). برخی دسته های خاص HPV از عوامل خطرساز ابتلا به سرطان سلول های Oropharyngeal Squamous هستند.

مهم است دقت داشته باشید که بیش از 25% از تمام موارد سرطان دهان در افرادی اتفاق می افتد که سیگار نمی کشند و تنها گاهگاهی الکل می نوشند.

سرطان دهان

سرطان دهان چگونه تشخیص داده می شود؟

به عنوان بخشی از معاینات معمول دندانپزشکی، دندانپزشک شما یک آزمایش غربالگری سرطان دهان انجام می دهد. به طور دقیق تر، دندانپزشک شما هر گونه برجستگی یا تغییرات غیر عادی بافت را در گردن، سر، صورت، و حفره دهان را لمس می کند. دندانپزشک شما هنگام معاینه دهان، به دنبال هر گونه زخم یا تغییر رنگ بافت خواهد بود و نیز اینکه هر گونه علائم و نشانه هایی که در بالا ذکر شده اند را چک خواهد کرد.

برای تشخیص قطعی یک منطقه مشکوک، ممکن است لازم باشد نمونه گیری انجام شود. انواع مختلف نمونه گیری وجود دارند و پزشک شما می تواند بهترین روش را تشخیص دهد. بسیاری از پزشکان نمونه برداری با برس را استفاده نمی کنند زیرا گرچه انجام آن بسیار راحت است، اما در صورت مثبت بودن نمونه برداری با برس، آنها برای تأیید نتایج به نمونه برداری با تیغ نیز نیاز است. علاوه بر این، بسته به اینکه آیا تنها یک تکه یا کل یک منطقه برای مشخص نمودن ماهیت مشکل نیاز است، انواع مختلف نمونه برداری با تیغ نیز وجود دارند، برش و بریدن و درآوردن. برخی پزشکان این نوع نمونه برداری ها را با لیزر انجام می دهند.

سرطان دهان

سرطان دهان چگونه درمان می شود؟

سرطان دهان درست مانند دیگر سرطان ها درمان می شود- با جراحی برای برداشتن زائده سرطانی، و پس از آن رادیو تراپی و/ یا شیمی درمانی (درمان دارویی) برای تخریب هر گونه سلول سرطانی باقی مانده.

برای پیشگیری از سرطان دهان چه می توان کرد؟

برای پیشگیری از سرطان دهان:

• سیگار نکشید یا از فراورده های تنباکو استفاده نکنید و الکل به اندازه بنوشید.
• رژیم غذایی متعادلی داشته باشید.
• قرار گرفتن در معرض خورشید را محدود کنید. افزایش قرار گرفتن مکرر باعث افزایش خطر سرطان لب، مخصوصاً لب پایین می شود. وقتی در معرض نور خورشید قرار می گیرید، استفاده از لوسیون های محافظت کننده در برابر اشعه UV-A/B روی پوست و نیز روی لب ها توصیه می شود.

شما با انجام کارهای زیر، می توانید در شناسایی زود هنگام سرطان دهان، در صورت بروز، نقش فعال داشته باشید:

• حداقل هر ماه یک مرتبه خودتان شرایط دهان خود را ارزیابی کنید. با استفاده از یک نور روشن و آینه، لب ها و جلوی لثه های خود را نگاه و لمس کنید. سر خود را رو به عقب خم کنید و سقف دهان خود را نگاه و لمس کنید. گونه های خود را کنار بکشید تا داخل دهان، مخاط گونه ها، و پشت لثه های خود را بررسی کنید. زبان خود را بیرون بیاوردی و تمام سطوح آن را نگاه کنید، کف دهان را نیز بررسی کنید. پشت حلق خود را نگاه کنید. هر گونه برجستگی یا بزرگ شدگی غذذ لنفاوی در طرفین گردن و زیر فک پایین خود را بررسی کنید. در صورتی که متوجه هر گونه تغییری در ظاهر دهان خود شدید یا هر گونه علامت و نشانهای که در بالا اشاره شد، با دندانپزشک خود تماس بگیرید یا مراجعه نمایید.
• به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. گرچه ممکن است شما به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید، اما گاهی اوقات نقاط یا زخم های خطرناک داخل دهان می توانند بسیار نازک و ریزی باشند و دیدن آنها توسط خودتان دشوار باشد. انجمن سرطان آمریکا توصیه می کند افراد بالای 20 سال هر 3 سال یک مرتبه و افراد بالای 40 سال هر سال یک مرتبه برای انجام آزمایشات سرطان دهان مراجعه کنند. در مراجعه بعدی خود به دندانپزشک، از او بخواهید معاینات دهانی را برای شما انجام دهد. شناسایی زود هنگام می تواند احتمال درمان موفق را افزایش دهد.