دندان های پوسیده می توانند باعث بروز حساسیت و درد در دندان ها و لثه ها شوند. دندان های پوسیده در صورت عدم درمان، می توانند منجر به بروز عفونت ها و بیماری لثه شوند، که با عفونت های سیستمیک (عفونت هایی که کل بدن را تحت تأثیر قرار می دهند) مرتبط هستند. پوسیدگی دندان اگر خیلی زود تشخیص داده شود، قابل درمان است، اما پیشگیری بهترین ابزار برای پرهیز از پوسیدگی دندان ها است.
در این مقاله به بررسی دلایل پوسیدگی دندان، ظاهر دندان های پوسیده، و نحوه پیشگیری و درمان بیماری دندان می پردازیم.
چه عواملی باعث پوسیدگی دندان ها می شوند؟
بیش از 700 نوع میکروب (موجودات زنده کوچک) داخل دهان شما وجود دارند. میکروب ها میکروبیوم، تعادل طبیعی باکتری ها، ویروس ها و ارگانیسم های دیگر در بدن شما را تشکیل می دهند.
برخی از باکتری ها برای بدن شما مفید هستند و به تجزیه و هضم مواد غذایی کمک می کنند . باکتری های دیگر مضر هستند و می توانند منجر به بروز بیماری یا عفونت شوند. باکتری ها و اسیدهایی که آنها تولید می کنند، به همراه ویروس ها، قارچ ها و سایر میکروارگانیسم ها، داخل دهان زندگی می کنند و در کنار هم، باعث بروز پوسیدگی دندان می شوند.
قند و نشاسته موجود در مواد غذایی و نوشیدنی هایی که شما مصرف می کنید، منبع تغذیه باکتری ها هستند و باعث بوجود آمدن فیلمی روی دندان ها می شوند که پلاک نامیده می شود. پلاک پس از مدتی سخت شده و به تارتار تبدیل می شود، که می تواند موجب تجزیه مینای دندان و بافت لثه ها شود، و منجر به آسیب دندان و بیماری لثه شود.
مینای دندان از مواد معدنی قوی تشکیل شده است که از لایه های عمیق تر دندان ها محافظت می کند. مینای ضعیف شده دندان و مناطق بدون پوشش مانده از دندان در نتیجه آسیب لثه ها بیشتر مستعد از دست دادن مواد معدنی هستند، که این امر بعلاوه با پوسیدگی دندان نیز همراه است.
چگونه پلاک باعث پوسیدگی دندان می شود؟
دهان شما پر از باکتری هایی است، که روی دندان های شما فیلمی به نام پلاک دندان را تشکیل می دهند. هنگامی که شما مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی کربوهیدرات زیاد- بویژه غذاها و نوشیدنی های شیرین- را مصرف می کنید، باکتری های موجود در پلاک، کربوهیدرات ها را به انرژی که نیاز دارند تبدیل می کنند، و همزمان زمان اسید نیز تولید می کنند. اگر امکان تشکیل پلاک وجود داشته باشد، اسید می تواند شروع به تجزیه (حل) سطح دندان های شما کند، و باعث ایجاد حفره های روی دندان ها شود. هنگامی که حفره ها در مینای دندان ها شکل گرفتند، پلاک و باکتری می توانند به عاج برسند (ماده نرم تر، استخوان- مانند زیر مینای دندان). از آنجا که عاج نرم تر از مینای دندان است، روند پوسیدگی دندان سرعت می یابد.
در صورت عدم درمان، باکتری ها وارد پالپ می شوند (مرکز نرم دندان که حاوی اعصاب و عروق خونی است). در این مرحله، اعصاب شما در معرض باکتری ها قرار خواهند گرفت، و معمولاً باعث درد دندان های شما می شوند. این باکتری ها می توانند باعث بروز آبسه دندان درون پالپ شوند و عفونت می تواند درون استخوان گسترش یابد، و باعث ایجاد نوع دیگری از آبسه شود.
پوسیدگی دندان
علائم دندان های پوسیده چیست؟
لکه های سفید روی دندان های شما نشانه از دست رفتن مواد معدنی و نشانه اولیه پوسیدگی دندان هستند.
علائم قابل مشاهده پوسیدگی دندان همچنین شامل لکه های قهوه ای یا تیره، بویژه در اطراف پایه دندان ها و ریشه هایی هستند که در زیر خط لثه بافت محافظ آنها از دست رفته است. در موارد شدید پوسیدگی دندان، ممکن است آبسه های قابل توجه (پاکت های پر از چرک) یا تورم نیز وجود داشته باشند.
علائم دندان های پوسیده چیست؟
پوسیدگی دندان ممکن است هیچ دردی نداشته باشد. ممکن است قبل از تشخیص هرگونه علائم قابل مشاهده، علائم فیزیکی پوسیدگی دندان را احساس کنید. علائم پوسیدگی دندان می توانند شامل موارد زیر باشند:
- درد دندان: یا درد مداوم شما را از خواب بیدار می کند یا درد تند گاه به گاه بدون هیچ دلیل مشخصی بروز پیدا می کند.
- حساسیت دندان: ممکن است هنگام خوردن یا نوشیدن چیزی داغ، سرد یا شیرین، احساس حساسیت یا درد کنید.
- ایجاد لکه روی دندان ها: لکه های خاکستری، قهوه ای یا سیاه رنگ که روی دندان های شما ظاهر می شوند.
- بوی بد دهان
- طعم ناخوشایند داخل دهان
- حفره (کرم خوردگی دندان)
- عفونت یا آبسه دندان
- تورم صورت
- تب
نحوه درمان پوسیدگی دندان ها
درمان پوسیدگی دندان به پیشرفت آن بستگی دارد. چندین گزینه درمانی می توانند به درمان پوسیدگی دندان ها کمک کنند. دندانپزشک شما، بر اساس وخامت پوسیدگی و سایر علائم، یک درمان مناسب را انتخاب خواهد کرد. درمان های پوسیدگی دندان می توانند شامل موارد زیر باشند:
- فلوراید تراپی: فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که با تقویت مینای دندان از آن محافظت و آن را ترمیم می کند و باعث می شود دندان ها در برابر اسیدهای ناشی از پلاک که می توانند باعث پوسیدگی دندان شوند، مقاوم تر شوند.
- پر کردن دندان: اگر پوسیدگی دندان شما باعث ایجاد حفره شده است، دندانپزشک شما ناحیه پوسیده شده را با یک دریل کوچک پاکسازی می کند و آن را با یک ماده مصنوعی پر می کند که می تواند مینای طبیعی شما را تقلید کند.
- روکش دندان: اگر پوسیدگی دندان آنقدر پیشرفت کرده باشد که ساختار سالم باقی مانده دندان برای حفظ انسجام دندان کافی نباشد، دندانپزشک شما ممکن است پس از پاکسازی بافت های پوسیده روی دندان روکش قرار دهد تا بتواند یک عمر دندان را حفظ کند. این فرایندها معمولاً با بی حسی انجام می شوند.
- درمان ریشه: درمان ریشه در موارد شدیدتر پوسیدگی انجام می شود، زمانی که آسیب یا عفونت به ریشه یا پالپ گسترش می یابد (داخلی ترین لایه دندان حاوی بافت همبند، اعصاب و عروق خونی). این درمان شامل پاکسازی بافت پوسیده و به دنبال آن قرار دادن یک پر کننده موقت و در نهایت پر کردن یا پوشش دائمی به نام روکش است.
- فلوراید دیامین نقره: یک گزینه درمانی غیر تهاجمی برای کودکان یا افراد دارای نیازهای ویژه است.
- کشیدن دندان: در موارد شدید پوسیدگی دندان، ممکن است دندان های فرد آنقدر آسیب دیده باشند، و به اندازه کافی سالم نباشند تا دندانپزشک آنها را درمان و ترمیم کند. هنگامی که این اتفاق رخ می دهد، دندانپزشک دندان پوسیده می کشد و آن را با یک دندان مصنوعی مانند بریج، پروتز پارسیل، یا ایمپلنت جایگزین می کند.
چگونه می توان از پوسیدگی دندان ها جلوگیری کرد؟
گرچه چندین درمان مؤثر برای پوسیدگی دندان وجود دارند، و گرچه پوسیدگی دندان یک مشکل شایع است، اما اغلب کاملاً قابل پیشگیری است، هر زمان که ممکن باشد، اقدامات پیشگیرانه ترجیح داده می شوند. بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان این است که دندان ها و لثه های خود را تا حد امکان سالم نگه دارید.
شما با مراقبت منظم دندانپزشکی مانند موارد زیر می توانید از پوسیدگی دندان پیشگیری کنید:
- دو مرتبه مسواک زدن در روز با خمیر دندان فلورایده
- نخ دندان کشیدن یا استفاده از مسواک بین دندانی به صورت روزانه
- داشتن یک رژیم غذایی مغذی با میان وعده های محدود
- غذاها و نوشیدنی های شیرین و نشاسته ای، بویژه میان وعده های غذایی یا طی یک ساعت قبل از خوابیدن را کاهش دهید- برخی از داروها نیز می توانند حاوی قند باشند، بنابراین بهتر است در صورت امکان به دنبال گزینه های بدون قند باشید.
- استفاده از درمان های فلوراید مکمل
- استفاده از سیلانت های دندانی برای محافظت از دندان ها در برابر پوسیدگی
- اجتناب از سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل بیش از حد- دخانیات می تواند در تولید بزاق اختلال ایجاد کند (بزاق به تمیز نگه داشتن دندان های شما کمک می کند) و الکل می تواند به فرسایش مینای دندان ها کمک کند
- اگر به طور مداوم خشکی دهان دارید، به دندانپزشک یا پزشک عمومی خود مراجعه کنید – این ممکن است ناشی از مصرف داروهای خاص، معالجه یا بیماری خاص باشد.
- پاکسازی ها و معاینات منظم دندانپزشکی
- به طور مرتب به دندانپزشک خود مراجعه کنید- دندانپزشک بر اساس وضعیت دهان و دندان ها و لثه های شما تصمیم می گیرد که چند بار در سال مراجعه کنید.
مراجعه به دندانپزشک
به طور مرتب به دندانپزشک خود مراجعه کنید، تا پوسیدگی دندان بتواند در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود و در اسرع وقت درمان شود، یا پیشگیری از پوسیدگی آغاز شود. درمان پوسیدگی دندان در مراحل اولیه بسیار ساده تر و ارزان تر است. دندانپزشکان معمولاً می توانند پوسیدگی دندان و مشکلات بیشتر را با یک معاینه ساده یا عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس شناسایی کنند.
همچنین انجام معاینات منظم دندانپزشکی مهم است. افراد بزرگسالان باید حداقل هر دو سال یک بار چکاپ داشته باشند و کودکان زیر 18 سال باید حداقل یک بار در سال چکاپ داشته باشند.
پوسیدگی دندان
محافظت از دندان های فرزندتان
ایجاد عادات خوب غذایی با محدود کردن میان وعده ها و نوشیدنی های حاوی قند می تواند به فرزند شما کمک کند تا از پوسیدگی دندان ها جلوگیری کند. مراجعه منظم به دندانپزشک نیز باید از سنین پایین به یک عادت تبدیل شود.
مهم است که به فرزند خود بیاموزید که چگونه دندان های خود را به درستی و به طور منظم پاکسازی کند. دندانپزشک شما می تواند به شما نشان دهد که چگونه این کار را انجام دهید. کودکان کوچکتر باید از خمیر دندان کودکان استفاده کنند، اما در مورد نحوه استفاده از آن حتماً برچسب آن را مطالعه کنید.
کودکان نیز باید دو بار در روز، به خصوص قبل از خواب، دندان های خود را مسواک بزنند.
خلاصه
باکتری ها، اسیدها و سایر مواد با خوردن مینای دندان های شما باعث پوسیدگی دندان ها می شوند. افزایش باکتری ها داخل دهان می تواند منجر به بروز عفونت ها شود، که در صورت عدم درمان می تواند تشدید شود. پوسیدگی دندان را می توان با کمک چندین روش درمان کرد، اما مراقبت های منظم دندانی بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان هستند.
پوسیدگی دندان می تواند باعث بروز درد و مشکل در خوردن و افزایش خطر گسترش عفونت شود. پس از بروز پوسیدگی دندان، دندانپزشک شما ممکن است درمان های فلوراید یا پر کردن را برای ترمیم آسیب ارائه دهد.
در موارد شدید، یک دندانپزشک، بخش های پوسیده دندان را می زداید و آن را با ایمپلنت جایگزین می کند. برای پاکسازی ها و معاینات منظم به یک دندانپزشک مراجعه کنید. حتما عادات بهداشتی دندانی و خطر بروز پوسیدگی دندان را مطرح کنید.
پرسش های متداول در مورد پوسیدگی دندان
چه اتفاقی می افتد اگر دندان های پوسیده درمان نشده باقی بمانند؟
در برخی موارد، دندان های پوسیده را می توان با پر کردن یا فرایندی تحت عنوان درمان ریشه درمان کرد. اگر پوسیدگی درمان نشده باقی بماند، ممکن است دندانپزشک شما مجبور شود دندان های آسیب دیده را بکشد. همچنین می توانید دچار عفونت های شدید دهانی یا سیستمیک شوید.
آیا می توان دندان های پوسیده را نجات داد؟
اگر قبل از اینکه آسیب بیش از حد شدید شود، یک دندانپزشک می تواند دندان های پوسیده را با درمان فلوراید، پر کردن و درمان ریشه درمان کند.
چگونه می توان متوجه از دست رفتن دندان شد؟
درد، خاکستری شدن رنگ دندان و بوی بد دهان از جمله علائم دندان از دست رفته هستند. یک دندانپزشک ممکن است بتواند درمان ریشه را برای نجات دندان در حال مرگ انجام دهد. در غیر این صورت، دندان از دست رفته کشیده می شود.
