لغت پیزوسرجری از ترکیب دو لغت ساخته شده است: “پیزو” و “سرجری”. گرچه همه با معنای بخش دوم لغت آشنایی دارند و می دانند به معنای “جراحی” می باشد. اما همه تصور مشخصی از کلمه “پیزو” ندارند. “پیزو” از یک کلمه یونانی گرفته شده است که به معنای “محکم فشردن یا فشار دادن” است.
در قرن هجدهم، دو دانشمند به نام های ژاک کوری و پیر کوری کشف کردند، هنگامی که فشار محکم بر ساختارهای جامد مانند کریستال، سرامیک، یا استخوان وارد می شود، منجر به تجمع و تشکیل یک بار الکتریکی می شود. این اثر پیزوالکتریک نام دارد. بارهای موجود در این ساختار جامد باعث تغییر شکل بلورهای تشکیل دهنده جامد می شوند. این تغییر شکل باعث آزاد شدن امواج صوتی می شود که به آنها امواج فراصوت یا آلتراسونیک می گویند.
در سال 1988 پروفسور Vercelloti مفهوم پیزوالکتریسیته را وارد دندانپزشکی کرد. فرکانس امواج آلتراسونیک تولید شده توسط اثر پیزوالکتریک در محدوده 25- 50 کیلوهرتز قرار دارد. با این حال، تقریباً 25 سال طول کشید تا وی در مورد فرکانش ایده آل جراحی پیزو برای جراحی آن در دندانپزشکی (24- 36 کیلوهرتز) تصمیم بگیرد. در سال 2005 بود که پیزوسرجری به عنوان نوعی جراحی رسمی برای استفاده در جراحی های دقیق شامل استخوان اعلام شد.
پیزوسرجری دندانپزشکی
پیزوسرجری چه کاربردی در دندانپزشکی دارد؟
برای درک پیزوسرجری در دندانپزشکی، ابتدا مهم است دستگاه هایی را بشناسیم که از اثر پیزوالکتریک برای کاربرد آنها در حفره دهان استفاده می کنند. دستگاه پیزوالکتریک واحدی است که دارای قدرت 5 وات می باشد. دو برنامه نرم افزاری بر کل سیستم حاکم هستند. این دو برنامه در سه حالت Low mode، High mode و Boosted mode عمل می کنند. فرکانش 25- 29 کیلوهرتز و ارتعاش 60- 200 میکرومتر از قبل در دستگاه پیزوالکتریک برنامه ریزی شده اند.
المنت پیزوالکتریک، دقیقاً مانند اصول اساسی آن، فشار مکانیکی فشرده سازی را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند. این سیگنال ها فرکانس آلتراسونیک را به صورت ارتعاشات در می آورند. ارتعاشات روی سطح بافتی که نیاز به درمان دارد عمل می کنند. عمل این ارتعاشات باعث برش بافت ها می شود. این پدیده کاویتاسیون (تشکیل یک حفره یا فضای خالی) یا حفره زایی نامیده می شود.
تأثیر کاویتاسیون چند گانه است. اثر کاویتاسیون باعث تشکیل حباب های ریزی نزدیک محل پیوند مایع- جامد بافت های دهان می شود. این حباب ها به شکلی از هم گسسته می شوند که امواج شوک حاصل از آن تولید می شوند. این میکرو جریان ها به تمیز نگهداشتن زمینه جراحی و توقف سریع تر خونریزی کمک می کنند و همچنین از خود خاصیت ضد باکتری نشان داده اند. به منظور جلوگیری از گرم شدن بیش از حد المنت پیزو الکتریک، دستگاه پیزوالکتریک از یک واحد پرستالتیک تشکیل شده است. این واحد محل خنک کننده مایع است که جریان آن قابل تنظیم است.
عمل اصلی دستگاه پیزو الکتریک توسط واحدهای عمل کننده انجام می شود که تحت عنوان “سری های متحرک” شناخته می شوند. این “سری ها” وظیفه برش را به عهده دارند. انواع مختلف “سری ها” بر اساس فرایند جراحی که در آنها باید استفاده شوند در دسترس هستند. در حالی که از سری های طلایی رنگ برای درمان استخوان استفاده می شود، از سری های نقره ای رنگ بیشتر در فرایندهای بافت نرم استفاده می شود. این سری های متحرک با بافت ها و اشکال مختلف نیز وجود دارد. هر فرم سری قابل تعویض عملکرد خاص خود را در درمان های مختلف دارد.
پیزوسرجری دندانپزشکی
پیزوسرجری در چه درمان هایی کاربرد دارد؟
فرایندهای مختلف درمانی که در آنها از پیزوسرجری برای عمل روی استخوان استفاده می شود عبارتند از وسیع کردن یا افزایش عرض فک بالا، شکل دهی اجزاء استخوان شکسته، کاشت ایمپلنت های دندانی، و نیز کشیدن دندان مولر سوم با جراحی. در حقیقت پیزوسرجری تحولی در کاشت ایمپلنت های دندانی بوجود آورده است و هیچ نیازی به استفاده از دریل دندانپزشکی نیست.
درمان هایی که در آنها از پیزوسرجری روی بافت نرم استفاده می شود عبارتند از بالا بردن سینوس فک بالا، پیوند استخوان، رفع فشار از روی اعصاب فک پایین، برداشتن تومورها، بازسازی استخوان، و فرایندهای درمان ریشه. سایر روش های درمانی که در آنها پیزوسرجری انجام می شود عبارتند از بین بردن لکه ها و رسوب روی دندان ها، افزایش طول تاج دندان، و درمان های مختلف مربوط به ریشه دندان.
پیزوسرجری دندانپزشکی
پیزوسرجری چه مزایایی در دندانپزشکی دارد؟
دقت و ایمنی برش در پیزوسرجری در مقایسه با سایر تکنیک های مرسوم بسیار بالاتر است. همچنین برای بافت های نرم، آسیب کمتری دارد. پس از هر جراحی که با استفاده از پیزوالکتریسیته انجام می شود، بهبودی پس از جراحی در مقایسه با تکنیک های مرسوم، سریع تر است.
با استفاده از پیزوسرجری می توان برش هایی به صورت انتخابی ایجاد کرد، به این معنا که می توان بافت سخت را برش زد در عین حال که بافت نرم را حفظ کرد، به همین دلیل بهبود پس از جراحی کوتاه تر است.
در این روش هیچ خونریزی وجود نخواهد داشت، به همین دلیل نسبت به روش های دیگر کمتر تهاجمی می باشد.
طی این فرایند بیمار کاملاً راحت خواهد بود و نتایج درمان قابل پیش بینی خواهند بود.
پیزوسرجری دندانپزشکی
نقاط ضعف پیزوسرجری
با این حال، برش پیزوسرجری در مقایسه با سایر روش ها وقت گیرتر است و یک روش درمانی پر هزینه است. سری های قابل تعویض و متحرک که در این تکنیک جراحی استفاده می شوند با اثر پیزوالکتریک سریع تر فرسوده می شوند. بعلاوه، پیزوسرجری هرگز نباید در بیماران مبتلا به بیماری های قلبی، افراد دیابتی، افرادی که از دستگاه ضربان ساز قلب استفاده می کنند، افرادی که روکش دندان فلزی دارند، و نیز افرادی که تحت پرتو درمانی قرار گرفته اند استفاده شود.
بنابراین، پیزوسرجری یک روش کاملاً متنوع است. گرچه ممکن است محدودیت هایی هم داشته باشد، اما در کاربردهای بالینی نیاز به یک دندانپزشک ماهر دارد.
