یکی از دلایلی که زنان بیشتر در معرض خطر بیماری لثه قرار دارند و بیشتر مستعد مشکلات سلامت دهان و دندان می باشند، تغییرات هورمونی منحصر به فردی است که آنها را بیشتر تحت تأثیر قرار می دهد. هورمون ها نه تنها خونرسانی به بافت لثه را تحت تأثیر قرار می دهند، بلکه روی پاسخ بدن به سموم ناشی از تجمع پلاک نیز تأثیر می گذارند. در نتیجه این تغییرات، زنان را در مراحل خاصی از زندگی خود، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری پریودنتال و همچنین سایر مشکلات سلامت دهان و دندان می کنند.

هنگامی که یک زن باردار است، دچار تغییرات هورمونی می شود که مانع خونرسانی به لثه ها می شوند. علاوه بر این، تغییرات هورمونی ممکن است در توانایی بدن برای پاسخ به تحریک اختلال ایجاد کنند. در این مقاله نگاهی خواهیم داشت به برخی از مراحلی که طی آنها زنان بیشتر در معرض خطر بیماری لثه قرار دارند.

چه زمانی زنان بیشتر در معرض خطر مشکلات دهان و دندان هستند؟

پنج موقعیت در زندگی زنان وجود دارند که در طی آنها، نوسانات هورمونی باعث می شود آنها بیشتر مستعد ابتلا به مشکلات سلامت دهان و دندان شوند- در دوران بلوغ، در برخی از نقاط چرخه قاعدگی ماهانه، هنگام استفاده از قرص های ضد بارداری، در دوران بارداری و در دوران یائسگی.

در دوران بلوغ

افزایش تولید هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون که در دوران بلوغ رخ می دهد می تواند جریان خون به لثه ها را افزایش داده و نحوه واکنش بافت لثه به محرک های موجود در پلاک را تغییر دهد و باعث شود بافت لثه قرمز، حساس، متورم، و احتمال خونریزی آن هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بیشتر شود.

در دوران قاعدگی

به دلیل تغییرات هورمونی (بویژه افزایش پروژسترون) که در طول چرخه قاعدگی رخ می دهد، برخی از زنان تغییرات دهانی را تجربه می کنند که می تواند شامل تورم لثه ها به رنگ قرمز روشن، ضایعات لثه، تورم غدد بزاقی، ایجاد آفت یا خونریزی لثه باشد. ژنژیویت قاعدگی معمولاً یک یا دو روز قبل از شروع پریود رخ می دهد و مدت کوتاهی پس از شروع پریود برطرف می شود. دلیل اصلی این امر عدم تعادل هورمونی در آن زمان از ماه است. دندانپزشک شما برای کاهش درد و ناراحتی که معمولاً ایجاد می شود، ممکن است درمان خاصی را توصیه کند.

هنگام مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی

داروهای ضد بارداری خوراکی به این شهرت دارند که باعث عدم تعادل هورمونی کمک می کنند. به همین دلیل است که، زنانی که از قرص های ضد بارداری خاصی استفاده می کنند که حاوی پروژسترون هستند و سطح آن هورمون را در بدن افزایش می دهند، به دلیل واکنش اغراق آمیز بدن به سموم تولید شده از پلاک ها، ممکن است التهاب بافت های لثه را تجربه کنند. اگر التهاب لثه ها را تجربه می کنید و قرص ضد بارداری مصرف می کنید، به مطب دندانپزشک خود مراجعه کنید و این موضوع را با دندانپزشک خود در میان بگذارید. برای مقابله با علائم، ممکن است اشکال مناسبی از درمان مانند آنتی بیوتیک به شما داده شوند.

بیماری لثه در زنان

در دوران بارداری

سطح هورمون در دوران بارداری به طور قابل توجهی تغییر می کند. برای زنان کاملاً عادی است که در طول دوران بارداری مشکلات دندانی مانند التهاب لثه را تجربه کنند. افزایش سطح پروژسترون، بویژه، می تواند باعث بیماری لثه در هر زمانی در ماه دوم تا هشتم بارداری شود-  وضعیتی که تحت عنوان ژنژیویت بارداری شناخته می شود. بیشتر زنان به تدریج متوجه قرمز شدن و پف کردن لثه های خود می شوند که گاهی اوقات می توانند دردناک باشند. برای مقابله با این شرایط یا اجتناب از عفونت جدی، ممکن است لازم باشد به فکر پاکسازی تخصصی مکرر توسط دندانپزشک باشید. برای کمک به اجتناب از این مشکلات شایع، می توان یک پاکسازی تخصصی را در سه ماهه دوم انجام داد. اگر باردار هستید به دندانپزشک خود اطلاع دهید.

در دوران یائسگی

هنگامی که یک زن به یائسگی می رسد، تغییرات فیزیکی رخ می دهند که می توانند منجر به بروز مشکلات دهان مانند احساس سوزش در دهان شوند. در نتیجه افزایش سن، مصرف برخی از داروها برای مبارزه با بیماری ها و تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی، می توانند باعث بروز تغییرات دهانی متعددی شوند. این تغییرات دهانی می توانند شامل تغییر حس چشایی، احساس سوزش در دهان، حساسیت بیشتر به غذاها و نوشیدنی های سرد و گرم و کاهش جریان بزاق باشد که می تواند منجر به خشکی دهان شود.

خشکی دهان به نوبه خود می تواند منجر به ایجاد پوسیدگی دندان و خطر عفونت را افزایش دهد زیرا جریان بزاق را کاهش می دهد، در نتیجه احتمال بروز بیماری لثه بیشتر می شود، زیرا بزاق برای مرطوب کردن و پاکسازی دهان با خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط پلاک در دسترس نیست. خشکی دهان همچنین می تواند ناشی از بسیاری از داروهای تجویزی و بدون نسخه ای باشد که معمولاً برای افراد مسن تجویز می شوند.

کاهش استروژن که با یائسگی اتفاق می افتد نیز زنان را بیشتر در معرض خطر از دست دادن تراکم استخوان قرار می دهد. از دست دادن استخوان، بویژه در فک، می تواند منجر به از دست رفتن دندان ها شود. عقب رفتن لثه ها می تواند نشانه از دست رفتن استخوان در استخوان فک باشد. تحلیل رفتگی لثه ها همچنین سطح بیشتری از دندان ها را در معرض پوسیدگی بالقوه دندان قرار می دهد.

بیماری لثه در زنان

نکاتی برای پیشگیری از مشکلات دهان و دندان برای زنان در سنین مختلف

از آنجا که بیشتر زنان در معرض خطر بروز مشکلات دندانی قرار دارند، به این معنا نیست که آنها نمی توانند کاری برای حفظ لبخندی درخشان و زیبا انجام دهند. قبل از اینکه عجله کنید و پول خود را برای فرایندهای دندانپزشکی پرهزینه خرج کنید، روتین بهداشتی دهان و دندان خود را مرور کنید.

برخی از اقدامات ساده برای کمک به جلوگیری از بروز عفونت و پیشگیری از بروز مشکلات سلامت دهان مانند بیماری لثه و پوسیدگی دندان عبارتند از:

• دندان های خود را حداقل دو مرتبه در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. حداقل یک مرتبه در روز نخ دندان بکشید و دهان خود را با دهانشویه ضد عفونی کننده بشویید.
• دو مرتبه در سال برای معاینه و پاکسازی تخصصی دهان به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
• یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
• از خوردن تنقلات شیرین یا نشاسته ای خودداری کنید.
• از دندانپزشک خود بپرسید که آیا فکر می کند باید از دهانشویه ضد میکروب استفاده کنید.
• اگر خشکی دهان دارید، از دندانپزشک خود در مورد درمان های این شرایط، مانند بزاق مصنوعی، سوال کنید. بیوتن یکی از این محصولات است و بدون نسخه در دسترس است.

اگر مشکلاتی مانند حساسیت را تجربه کردید، با دندانپزشک خود مشورت کنید زیرا ممکن است نشانه ای از یک مشکل اساسی باشد. برخی از مشکلات دندانی وقتی زودتر تشخیص داده شوند، راحت تر درمان می شوند.

دندان درد و بیماری لثه بسیار شایع هستند اما معمولاً می توانند با مراقبت های خوب از دندان ها و لثه ها از آنها پیشگیری نمود. سالم نگه داشتن دندان ها، لثه ها، و استخوان های اطراف دندان ها مستلزم مسواک زدن، کشیدن نخ دندان، و داشتن رژیم غذایی خوب است. بایستی در طول روز دو مرتبه با مسواک نرم و خمیر دندان فلورایده مسواک بزنید. بین دندان ها را هر روز با نخ دندان یا دیگر ابزارهای بین دندانی تمیز کنید. برای دریافت راهنمایی های بیشتر در خصوص راهکارهای تمیز نگه داشتن دهان و دندان ها با دندانپزشک خود صحبت راهنمایی بخواهید.

گاهی اوقات ممکن است شما زمانی درد دندان داشته باشید که یکی از دندان های خود را لمس می کنید یا زمانی که غذاها یا نوشیدنی هایی می خورید که داغ، سرد، ترش یا شیرین هستند و به یک دندان حساس برخورد می کنند. حساسیت خفیف می تواند در نتیجه تحلیل رفتن لثه ها (کنار رفتن لثه ها از روی دندان ها) یا پوسیده شدن دندان اتفاق بیفتد. حساسیت های خفیف تا شدید می توانند به معنای ترک خوردن، وجود حفره در دندان، و از دست رفتن پر شدگی روی دندان باشند. مراجعه به دندانپزشک برای درمان می تواند مانع از دست رفتن دندان شود.

دندان درد و مشکلات لثه

دلایل بروز دندان درد

• عفونت (آبسه) دندان یا محدوده اطراف آن. ممکن است برجستگی قرمز رنگ، متورم، و دردناکی در نزدیکی یا طرفین دندانی که درد دارد یافت شود. بویژه ممکن است دندان هنگام بستن بایت درد داشته باشد.
• دندانی که نتوانسته است از داخل لثه بیرون بیاید (دندان نهفته). ممکن است لثه ها قرمز، متورم، و دردناک شوند. منطقه اطراف این دندان می تواند دردناک باشد و درد ضربان دار داشته باشد.
• مشکلات مربوط به اعصاب واقع در مرکز دندان (پالپ دندان)، یا آسیب به آنها که می تواند در نتیجه آسیب به صورت اتفاق بیفتد یا ناشی از فشردن یا ساییدن دندان ها روی یکدیگر باشد.

گاهی اوقات دندان درد می تواند در نتیجه دیگر مشکلات مربوط به سلامتی بروز پیدا کند، از جمله:

• حمله قلبی، سردردهای خوشه ای یا عفونت سینوس، که می تواند منجر به بازگشت درد به دندان یا فک شود.
• عفونت های ویروسی، از جمله (تبخال).
• بیماری هایی همچون دیابت.
• بیماری های مرتبط با عصب، از جمله درد عصب سه قلو نورالژی تری ژمینال.
• سوء مصرف الکل یا مواد مخدر، مخصوصاً متامفتامین ها.
• کمبود ویتامین هایی همچون ویتامین B12.

دندان درد و مشکلات لثه

مشکلات لثه

لثه های سالم صورتی رنگ و محکم هستند و به راحتی خونریزی نمی کنند. گاهگاهی اگر لثه ها و دندان ها را محکم مسواک بزنید، یا از مسواک با فرچه سفت استفاده کنید، یا نخ دندان را به سختی کنار لثه ها فشار دهید ممکن است لثه ها دچار خونریزی شوند. با دندان های خود با لطافت و به آرامی برخورد کنید- از مسواک دارای فرچه نرم استفاده کنید و با دقت نخ دندان بکشید تا به پیشگیری از خونریزی لثه ها کمک کنید.

ژنژیویت بیماری لثه ای است که موجب قرمز و متورم شدن لثه ها می شود که حین مسواک زدن به راحتی دچار خونریزی می شوند. از آنجا که ژنژیویت معمولاً منجر به بروز درد نمی شود، بسیاری افراد درمان خود را به تأخیر می اندازند. اگر بیماری لثه درمان نشود می تواند منجر به بروز مشکلات جدی تر مربوط به بافت های لثه شود.

پریودنتیت حالت وخیم تر بیماری لثه است و در نتیجه عفونت های طولانی مدت لثه ها، استخوان، و دیگر بافت هایی که دندان را حمایت می کنند بروز می یابد. این بیماری می تواند پیشرفت کند تا جایی که استخوان هایی که دندان ها را در بر گرفته اند آسیب ببینند. در این مراحل آخر، ممکن است دندان ها لق شوند و بیفتند یا نیاز به کشیده شدن داشته باشند. درمان زود هنگام بیماری لثه برای پیشگیری از افتادن دندان حائز اهمیت است.

خونریزی، تورم و درد لثه ها می توانند به علل زیر نیز اتفاق بیفتند:

• بارداری، داروهای رقیق کننده خون، یا اختلالات خونریزی. هر یک از اینها می توانند باعث شوند لثه ها به راحتی خونریزی کنند.
• کمبود ویتامین هایی مانند ویتامین K یا C یا مشکلات پزشکی مانند آنمی anemia که در توانایی بدن برای جذب برخی ویتامین های خاص اختلال ایجاد می کند.
• رشد دندان در برخی کودکان.
• داروهایی از قبیل دیلانیتن Dilantin یا مسدود کننده های کانال کلسیمcalcium channel blockers.
• پروتزهای دندانی یا ابزارهای دندانی که لثه ها را اذیت می کنند.
• عفونت اطراف ریشه دندان ها. تورم، قرمزی، گاهی اوقات همراه با ترشح چرک، ممکن است در پایه دندان مشاهده شوند.

دندان درد و مشکلات لثه

کشیدن سیگار و استفاده از دیگر فراورده های تنباکو خطر برزو بیماری لثه را افزایش می دهد. احتمال بروز بیماری لثه در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری است. بیمار می تواند علائم خونریزی یا تورم لثه ها را نیز داشته باشد زیرا خونریزی های عادی که واکنش طبیعی سیستم ایمنی بدن هستند، تحت تأثیر استفاده از تنباکو هستند. جویدن تنباکو می تواند موجب تحلیل رفتن لثه ها در قسمت هایی از دهان شود که تنباکو در آنجا قرار داده می شود. حساسیت ها و زخم های مداوم در نتیجه استفاده پیوسته از دخانیات می تواند خطر بروز سرطان دهان را افزایش دهد.