حساسیت تماسی به محصولات بهداشتی دهان و دندان

 محصولات بهداشتی دهان و دندان، شامل خمیر دندان، نخ دندان، تمیز کننده های دنچر (پروتزهای مصنوعی دندانی) و دهانشویه ها می شوند. واکنش های تماسی به محصولات بهداشتی دهان و دندان ها می توانند افراد را در تمام سنین تحت تأثیر قرار دهند.

خمیر دندان ها حاوی طعم دهنده ها، مواد نگهدارنده، مواد رنگ دهنده، مواد ساینده، مواد شوینده، مواد متصل کننده، مواد مرطوب کننده، مواد ضد عفونی کننده، مواد آنتی اسید، و نمک های فلوراید می باشند. طعم دهنده ها علت اصلی حساسیت های تماسی به خمیر دندان ها می باشند و همپوشانی قابل توجهی با غذاها دارند.

خمیر دندان و دیگر محصولات بهداشتی دهان می توانند موجب بروز التهاب لب و استوماتیت (التهاب دهان) شوند. شرایط خاص عبارتند از:

·        التهاب لب ناشی از حساسیت تماسی

·        التهاب پوستی تحریک پذیر

·        استومتیت تماسی

·        درماتیت اگزمایی اطرف دهان به دلیل درماتیت حساسیت تماسی یا درماتیت تحریک کننده تماسی

·        لک و پیس تماسی contact leukoderma

·        کهیر تماسی

·        تغییر رنگ دندان ها

با این حال، با درنظر گرفتن استفاده خیلی زیاد از این محصولات، خوشبختانه چنین واکنش هایی نادر هستند.

چه افرادی دچار واکنش های آلرژیک تماسی به محصولات بهداشتی می شوند؟

آلرژی به مواد بهداشتی دهان و دندان، احتمالاً به دلیل شستشویی که پس از استفاده از آنها انجام می شود، نادر است. تقریباً 30 آلرژن (ماده حساسیت زا) داخل خمیر دندان ها شناسایی شده است و در اکثر آنها وجود دارند.

زنان بیشتر از مردان دچار واکنش های آلرژیک تماسی به خمیر دندان ها و دیگر محصولات بهداشتی دهان و دندان ها می شوند. شاید علت این موضوع این باشد که زنان ابتدا نسبت به سایر محصولات حاوی رایحه و عطر حساس می شوند.

روی هم رفته، خمیر دندان پس از رژ لب ها دومین عامل شناخته شده مسبب تورم التهابی تماسی می باشند، اما شایع ترین در بین مردان است.

حساسیت به محصولات بهداشتی دهان و دندان

علائم بالینی حساسیت تماسی

التهاب لب Cheilitis

آلرژی تماسی به محصولات بهداشتی دهان معمولاً در قالب التهاب اگزمایی لب ها تظاهر پیدا می کند که می تواند لبها را تحت تأثیر قرار دهد. خشکی، خارش، درد، و پوسته پوسته شدن می توانند از جمله علائم آن باشند.

حساسیت به محصولات بهداشتی دهان و دندان

استوماتیت تماسی

استوماتیت تماسی به محصولات بهداشتی دهان و دندان کمتر از التهاب لب ها شایع است، علیرغم این موضوع که محصولات به جای روی لب ها، داخل دهان استفاده می شوند. تظاهرات این علائم ممکن است مزمن یا حاد باشد. این واکنش تمایل به درگیر کردن بخش های برزگتری دارد، و با استفاده از یک خمیر دندان یا دهانشویه، لثه ها (ژنژیویت)، زبان (التهاب زبان)، و داخل گونه ها را تحت تأثیر قرار می دهد. درد سوزش دار داخل دهان ممکن است توصیف شود و در معاینات، معمولاً قرمزی با تورم و پوسته پوسته شدن لثه ها، زبان، و یا داخل گونه ها وجود دارد.

حساسیت به محصولات بهداشتی دهان و دندان

اگزمای اطراف دهان و لک و پیس تماسی

گاهی اوقات واکنش های آلرژیک به فراتر از لب ها گسترش پیدا می کنند و پوست اطراف آنها را نیز درگیر می کنند و در قالب اگزما اطراف دهان نمود پیدا می کنند. لک و پیس اطراف دهان، سفید شدن پوست اطراف دهان، به دلیل وجود آلدئید سینامیک در خمیر دندان بیمار گزارش شده است.

حساسیت به محصولات بهداشتی دهان و دندان

کهیر تماسی

کهیر تماسی معمولاً به شکل تورم فوری لب ها پس از تماس با ماده حساسیت زا خود را نشان می دهد. گزارش شده است این مشکل در نتیجه وجود آلدئید سینامیک در دهانشویه ای که بیمار استفاده کرده است بروز پیدا کرده است.

با این حال، تماس مکرر با مواد حساسیت زا با غلظت اندک، می تواند منجر به بروز بیماری التهاب اگزمایی شود، علیرغم اینکه ناشی از واکنش فوری نوع 1 باشد. گزارش شده است چنین موقعیتی به دلیل طعم دهنده نعنا داخل خمیر دندان ها بوجود می آید. قرار گرفتن های بعدی در معرض تمیز کننده های دندانی با طعم نعنا در مطب دندانپزشک منجر به بروز تورم فوری لب شد.

حساسیت تماسی به محصولات بهداشتی دهان و دندان چگونه تشخیص داده می شود؟

تست پَچ نخستین بررسی است که برای آلرژی های تماسی مشکوک انجام می شود. سری های استاندارد پایه اغلب در تشخیص حساسیت تماسی به محصولات بهداشتی دهان و دندان مفید نیستند زیرا مواد حساسیت زای شایع موجود در این محصولات را شامل نمی شود. بنابراین، لازم است یک دسته گسترده از خمیر دندان ها و محصولات خود بیمار را اضافه کنید.

در تحقیقات گذشته مباحثاتی وجود داشته است در خصوص تست پچ با خمیر دندان ها، زیرا واکنش های حساسیتی به مواد شوینده و ساینده موجود در آنها وجود داشته است. با این حال، برخی مطالعات گزارش داده اند که امکان ایجاد تمایز بین واکنش های تست پچ تحریک کننده و آلرژیک به خمیر دندان ها وجود دارد. مزیت تست کردن با محصولات خود بیمار این است که در تعداد قابل توجهی از موارد، تنها واکنش های مثبت به این محصولات مشاهده شده بودند. با این حال، اگر ماده حساسیت زا با غلظت پایین وجود داشته باشد، تست پچ به محصولات ممکن است نتایج منفی اشتباه در برداشته باشد.

معمولاً کمپانی های تولید کننده خمیر دندان با متخصصان پوست همکاری می کنند و اطلاعات بیشتری در خصوص محصول خود ارائه می دهند تا ماده حساسیت زا بتواند شناسایی شود.

علاوه بر این، تست کردن می تواند در شناسایی محصولات جایگزینی کمک کند که احتمالاً برای استفاده در بیمار بی خطر می باشند.

علت واکنش فوری (نوع 1) (کهیر تماسی) با آزمایش خراش پوست شناسایی می شود. با این حال، غلظت پایین مواد حساسیت زا در یک محصول ممکن است آنقدر پایین باشد که نتواند واکنش مثبت نشان دهد.

آزمایش نهایی متوقف کردن مصرف محصول مشکوک و اشاره به بهبود در طی چندین هفته است.

درمان های واکنش آلرژیک به محصولات بهداشتی دهان

در همه اشکال حساسیت های تماسی، بهترین درمان پرهیز از محصولات و آلرژن ها، در صورت شناسایی، است. واکنش ظرف چند هفته فروکش خواهد کرد.

مواد حساسیت زای گزارش شده در محصولات بهداشتی دهان و دندان

خمیر دندان

طعم دهنده های موجود در خمیر دندان ها “طعم تمیزی و تازگی” بوجود می آورند و مزه تلخ پیروفسفات های موجود در خمیر دندان های مخصوص کنترل تارتار را پنهان می کنند. و اینها از جمله رایج ترین موادی هستند که موجب بروز آلرژی های تماسی می شوند. شایع ترین موادی که مسئول این واکنش ها هستند از گیاه نعنا گرفته می شوند: نعنای تند، نعناع فلفلی، منتول، کارون.

دیگر مواد حساسیت زایی که گزارش شده اند عبارتند از:

·        دارچین- طعم دهنده ای که از دارچین گرفته می شود.

·        آنتول- طعم دهنده ای که از انیسون ستاره ای، رازیانه، و انیسون گرفته می شود.

·        مومی که زنبور عسل از غنچه ها تهیه کرده است- ضد عفونی کننده.

·        هگزیل رزورسینول- کنترل پلاک.

·        دیپنتین- حلال مورد استفاده در محصولات تمیز کننده.

·        کوکامیدوپروپیل بتائین- واکنشگر.

·        پارابن- نگهدارنده.

·        نمک های فلوراید.

نخ دندان

مواد حساسیت زای رایج در نخ دندان عبارتند از کلوفونی (E915) و طعم دهنده هد.

دهانشویه ها

بسیاری از همین آلرژن هایی که در خمیر دندان ها وجود دارند در دهانشویه ها نیز وجود دارند، و برای “حس تازگی و تمیزی” افزوده می شوند. گزارش شده است که کوکامیدوپروپیل بتائین در دهانشوهای “دو در یک“ موجب بروز التهاب پوستی آلرژیک می شود.

تمیز کننده های پروتزهای مصنوعی

به ندرت گزارش شده است که تمیز کننده های پروتزهای مصنوعی موجب بروز آلرژی تماسی شوند. با این حال، استفاده از تمیز کننده های پروتزهای مصنوعی حاوی آمونیوم پرسولفات روی یک پروتز آکریلیک کاملاً فرسوده باعث ایجاد التهاب تماسی آلرژیک می شود. زیرا پرسولفات با انتشار آهسته جذب منافذ دنچر می شود.

واکنش های تماسی به محصولات بهداشتی دهان

سدیم لوریل سولفات (SLS) نوعی ماده شوینده و واکنشگر رایج در خمیر دندان است. این ماده باعث ایجاد کف می شود و ممکن است دارای اثر ضد میکروبی باشد. از آنجا که یک ماده شوینده است، می تواند باعث بروز درماتیت تماسی، مخصوصاً پوست اطراف دهان شود. چندین مطالعه نشان می دهند که SLS می تواند دفعات حملات زخم های آفتی را در افراد مستعد ابتلا به آنها افزایش دهد، اگرچه در یک مطالعه هیچ بهبودی پس از تعویض خمیر دندان با یک خمیر دندان فاقد SLS مشاهده نشد.

التهاب پوستی تحریک پذیر می تواند در نتیجه غلظت بالای پیرو فسفات های موجود در خمیر دندان های مخصوص کنترل تارتار بروز پیدا کنند.

تغییر رنگ دندان ها در نتیجه برخی محصولات بهداشت دهان

کلرهگزیدین یکی از ترکیبات رایج دهانشویه ها است، زیرا باکتری ها را از بین می برد. استفاده طولانی مدت از دهانشویه های حاوی کلرهگزیدین می تواند موجب تغییر رنگ دندان ها و ترمیم های دندانی شود. کلرهگزیدین می تواند حس چشایی را نیز تحت تأثیر قرار دهد.