دندانپزشک برای درمان حفره دندان بخش های پوسیده آن را می تراشد و سپس قسمت هایی از دندان که پوسیدگی های آنها برداشته شده است “پر” می شوند. علاوه بر این، پر کردن دندان برای ترمیم دندان های شکسته یا ترک خورده و دندان هایی که در نتیجه سوء استفاده ساییده شده اند (مانند جویدن ناخن یا دندان قروچه) کاربرد دارد.

مراحل پر کردن دندان

ابتدا، دندانپزشک از بی حس کننده های موضعی برای بی حس کردن منطقه اطراف دندانی که قرار است پر شود استفاده می کند. سپس، یک دریل، ابزار ساینده هوا، یا لیزر برای زدودن قسمت های پوسیده استفاده خواهد شد. انتخاب ابزار به میزان راحتی شخصی دندانپزشک، آموزش هایی که دیده است، سرمایه گذاری که روی تجهیزات خاص کرده است، و نیز موقعیت و میزان پوسیدگی بستگی دارد.

سپس، دندانپزشک منطقه را پروب یا تست می کند تا مشخص نماید آیا همه پوسیدگی زدوده شده است یا خیر. وقتی پوسیدگی زدوده شد، دندانپزشک فضا را با پاکسازی حفره از هر گونه باکتری و باقی مانده ای، برای پر کردن آماده خواهد کرد. اگر پوسیدگی به ریشه نزدیک باشد، دندانپزشک ممکن است ابتدا یک لایه گلاس آینومر، رزین کامپوزیت، یا مواد دیگر برای محافظت از عصب استفاده کند. به طور کلی، پس از پر کردن، دندانپزشک آن را تراش خواهد داد و پولیش خواهد کرد.

برای پر کردن دندان با مواد همرنگ آن، چند گام اضافی دیگر باید پیموده شوند که به قرار زیر هستند. پس از آنکه دندانپزشک پوسیدگی ها را زدود و منطقه را پر کرد، ماده همرنگ دندان به صورت لایه لایه اعمال می شود. سپس، از نور خاصی برای “کیور” یا خشک کردن هر لایه استفاده می شود. وقتی روند لایه لایه گذاری مواد تکمیل شد، دندانپزشک مواد کامپوزیت را به شکل دلخواه درخواهد آورد، مواد اضافی را خواهد تراشید، و ترمیم نهایی را پولیش خواهد کرد.

چه نوع موادی برای پر کردن دندان موجود هستند؟

امروزه، مواد متعددی برای پر کردن دندان در دسترس هستند. دندان ها می توانند با طلا، پرسلن، آمالگام نقره (که از ترکیب جیوه، نقره، قلع، مس، و روی بدست می آید)، یا مواد پلاستیکی همرنگ دندان که رزین کامپوزیت نامیده می شود، پر شوند. علاوه بر این، ماده ای وجود دارد که حاوی ذرات شیشه است و تحت عنوان گلاس آینومر شناخته می شود. این مواد به گونه ای شبیه به رزین کامپوزیت ها استفاده می شوند.

موقعیت و میزان گستردگی پوسیدگی، هزینه ماده پر کننده، تحت پوشش بیمه بودن، و نیز توصیه های دندانپزشک به شما کمک می کنند چه نوع ماده ای را برای پر کردن دندان انتخاب کنید.

طلا

مزایای پر کردن دندان با طلا

• دوام: حداقل 10 تا 15 سال، و معمولاً بیشتر، طول می کشد؛ دچار فرسایش نمی شود.
• استحکام: می تواند در برابر نیروهای ناشی از جویدن مقاومت کند.
• زیبایی: برخی بیماران معتقدند طلا نسبت به پر شدگی های آمالگام نقره ای برای چشم خوشایندتر است.

معایب پر کردن دندان با طلا

• پر هزینه بودن: هزینه پر کردن دندان با طلا بیشتر از مواد دیگر است؛ این عدد تقریباً 10 برابر بیشتر از پر کردن دندان با آمالگام نقره است.
• نیاز به مراجعات بیشتر به مطب: برای پر کردن دندان با این ماده حداقل لازم است دو مرتبه به مطب مراجعه شود.
• شوک گالوانیک: اگر پر کردن دندان با نقره دقیقا در کنار دندانی انجام شود که با نقره پر شده است ممکن است موجب بروز درد شدیدی (شوک گالوانیک) شود. تعاملات بین فلزات و بزاق باعث بوجود آمدن جریان الکتریکی می شود. با این حال، بروز آن نادر است.
• زیبایی: اکثر افراد پر کردن دندان با مواد به رنگ فلزات را دوست ندارند و پر شدگی هایی را ترجیه می دهند که با بقیه دندان ها مطابقت داشته باشند.

نقره (آمالگام)

مزایای پر کردن دندان با نقره

• دوام: پر شدگی های نقره حداقل 10 تا 15 سال دوام دارند و معمولاً با دوام تر از پر شدگی های همرنگ دندان ها (کامپوزیت ها) هستند.
• استحکام: این ماده می تواند در برابر نیروهای ناشی از جویدن مقاومت کنند.
• هزینه: آنها ارزان تر از مواد دیگری مانند کامپوزیت ها هستند.

معایب پرکردن دندان با نقره

• زیبا نبودن: پر شدگی های نقره همرنگ دندان های طبیعی نیستند و جلب توجه می کنند.
• تخریب مقدار بیشتری از ساختار دندان: اغلب باید بخش های سالم دندان تراشیده شوند تا فضای لازم برای نگهداشتن ماده نقره بوجود بیاید.
• بد رنگ شدن دندان: آمالگام نقره می تواند سایه خاکستری رنگی در ساختار دندان اطراف خود ایجاد کند.
• ترک خوردگی و شکستگی ها: گرچه همه دندان ها در مجاورت مایعات داغ و سرد منقبض و منبسط می شوند، که در نهایت می تواند باعث ترک خوردن یا شکستن دندان شود، اما مواد آمالگام- در مقایسه با دیگر موادی که برای پر کردن دندان استفاده می شوند- ممکن است انقباض و انبساط گسترده تری را تجربه کنند و احتمال ترک خوردن و شکستن آنها افزایش پیدا کند.
• واکنش های آلرژیک: درصد پایینی از افراد، تقریباً 1%، نسبت به جیوه موجود در ترمیم های آمالگام حساس هستند.

جیوه موجود در آمالگام مقادیر اندکی جیوه به شکل بخار آزاد می کند که می تواند استنشاق شود یا از طریق ریه ها جذب شود. قرار گرفتن در معرض مقادیر بالای بخارات جیوه با عوارض جانبی در مغز و کلیه ها همراه است. مطالعات نشان می دهند که بین پر شدگی های آمالگام و مشکلات سلامتی هیچ ارتباطی وجود ندارد و سازمان غذا و دارو آن را برای افراد بزرگسال و کودکان بالای 6 سال بی خطر تلقی می کند.

کامپوزیت همرنگ دندان ها

مزایایپر کردن دندان ها با کامپوزیت همرنگ آنها

• زیبایی: با انتخاب صحیح پر شدگی کامپوزیتی می تواند دندان را با ماده ای دقیقاً همرنگ آن پر کرد. کامپوزیت ها بویژه برای استفاده در دندان های جلوی دهان یا بخش های قابل مشاهده دندان مناسب هستند.
• باندینگ با ساختار دندان: پر شدگی های کامپوزیتی به صورت میکرو مکانیکی با ساختار دندان ها پیوند می خورند، و حمایت بیشتری فراهم می آورند.
• چند کاره بودن: مواد کامپوزیتی علاوه بر کاربرد به عنوان ماده پر کننده، می توانند برای ترمیم لب پر شدگی ها، شکستگی ها، یا حتی ساییدگی دندان ها نیز استفاده شوند.
• آماده سازی بدون تراش دندان: گاهی اوقات برای تراشیدن پوسیدگی دندان و آماده سازی آن برای پر کردن، در مقایسه با پر شدگی های آمالگام نیاز است مقدار بسیار اندکی از ساختار دندان تراشیده شود.

معایب پر کردن دندان با کامپوزیت همرنگ دندان ها

• کم دوام بودن: پر شدگی های دندانی با کامپوزیت سریع تر از آمالگام ها ساییده می شوند (حداقل پنج سال دوام دارند، در مقایسه با آمالگام ها که حداقل 10 تا 15 سال دوام دارند)؛ بعلاوه، آنها تحت فشار ناشی از جویدن، و بویژه اگر برای حفره های بزرگ استفاده شوند، ممکن است به اندازه پر شدگی های نقره دوام نداشته باشند.
• مدت زمان طولانی تر پر کردن دندان: به دلیل روند اعمال مواد کامپوزیتی، پر کردن دندان با این مواد می تواند 20 دقیقه بیشتر از پر کردن دندان با آمالگام نقره ای طول بکشد.
• مراجعات بیشتر: در صورتی که کامپوزیت ها برای اینله ها یا آنله ها استفاده شوند، ممکن است بیشتر از یک جلسه مراجعه نیاز باشد.
• لب پر شدن: بسته به موقعیت، مواد کامپوزیتی می توانند از روی دندان ها لب پر شوند.
• پر هزینه بودن: پر شدگی های کامپوزیتی می توانند هزینه ای دو برابر بیشتر از پر شدگی های نقره داشته باشند.

علاوه بر رزین کامپوزیت های همرنگ دندان، دو ماده همرنگ دندان دیگری که وجود دارند عبارتند از سرامیک و گلاس آینومر.

انواع مواد دیگری که برای پر کردن دندان ها استفاده می شوند:

سرامیک ها

این مواد اغلب از پرسلن ساخته شده اند و در برابر لک مقاوم تر از مواد رزین کامپوزیت هستند. این مواد عموماً بیشتر از 15 سال دوام دارند و می توانند هزینه ای برابر با طلا داشته باشند.

گلاس آینومر

این ماده از آکریلیک ساخته شده و نوع خاصی از مواد شیشه ای است. این ماده عموماً برای پر کردن بخش هایی از دندان ها استفاده می شود که حفره زیر خط لثه قرار دارد، و نیز بیشتر برای کودکان کاربرد دارد (هنوز هم دریل کردن نیاز است). گلاس آینومر فلوراید آزاد می کند، که می تواند به محافظت از دندان در برابر پوسیدگی بیشتر کمک کند. با این حال، این ماده ضعیف تر از رزین کامپوزیت است و بیشتر مستعد فرسایش یا شکستن است. گلاس آینومر معمولاً پنج سال یا کمتر دوام دارد در عین حال که هزینه ای هم اندازه رزین کامپوزیت ها در بر دارد. نمونه های جدیدتر آنها حتی طول عمر بهتری دارد، و اگر در موقعیت مناسب استفاده شوند می توانند طول عمری برابر با کامپوزیت ها داشته باشند.

آیا بیمه های خدمات دندانپزشکی هزینه کامپوزیت ها را پوشش می دهند؟

اکثر طرح های بیمه های خدمات دندانپزشکی هزینه پر کردن دندان با کامپوزیت ها را به اندازه هزینه پر شدگی های نقره پوشش می دهند، معمولاً بیمار باید اختلاف قیمت را پرداخت نماید.

پر شدگی غیر مستقیم چیست؟

پر شدگی غیر مستقیم شبیه پر شدگی های کامپوزیتی یا همرنگ دندان است، غیر از اینکه آنها در لابراتوار دندانپزشکی ساخته می شوند و قبل از قرار گرفتن روی دندان نیاز به دو مرتبه مراجعه به دندانپزشک دارند. پر شدگی غیر مستقیم زمانی استفاده می شود که مقدار کافی از ساختار دندان باق نمانده باشد تا پر شدگی را حمایت کند اما دندان آنقدر شدید آسیب ندیده است که نیاز به روکش داشته باشد.

طی مراجعه نخست، پوسیدگی یا پر شدگی قدیمی برداشته می شوند. از دندان قالب گرفته می شود تا شکل دندانی که نیاز به ترمیم دارد و دندان های اطراف آن ثبت شود. قالب برای لابراتوار دندانپزشکی ارسال می شود تا پر شدگی غیر مستقیم را بسازد. تا زمانی که ترمیم ساخته می شود، یک پر شدگی موقتی برای محافظت از دندان روی آن قرار داده می شود. طی جلسه دوم، پر شدگی موقت برداشته می شود، و دندانپزشک تناسب ترمیم غیر مستقیم را بررسی خواهد کرد. در صورتی که هیچ مشکلی در قرار گیری ترمیم وجود نداشته باشد و شکل آن قابل قبول باشد، به طور دائم روی دندان چسبانده می شود.

دو نوع پر شدگی غیر مستقیم وجود دارند: اینله ها و آنله ها.

اینله ها

شبیه به پر شدگی ها هستند اما کل کار داخل کاسپ روی سطح جونده دندان قرار می گیرد.

آنله ها

بزرگ تر از اینله ها هستند، یک یا چند کاسپ را پوشش می دهند. گاهی اوقات آنله ها روکش های پارسیل نامیده می شوند.

اینله ها و آنله ها با دوام تر هستند و طول عمری طولانی تر از پر شدگی های سنتی- تا 30 سال- دارند. آنها می توانند از رزین کامپوزیت های همرنگ دندان ها، پرسلن، یا طلا ساخته شوند. آنله تنها می تواند برای محافظت از دندان هایی استفاده شود که ضعیف شده اند زیرا می تواند روی سطوح جونده دندان را پوشش دهد و مانند یک روکش نیروهای اطراف دندان را توزیع کند.

نوع دیگر اینله و آنله- اینله ها و آنله های مستقیم، روند و فرایندی مشابه پر شدگی غیر مستقیم را دنبال می کند، اما پر شدگی مستقیم داخل دهان ساخته می شود و می تواند در یک جلسه قرار بگیرد. نوع اینله یا آنله ای که استفاده می شود به مقدار ساختار سالم باقی مانده از دندان بستگی دارد و ملاحظات مربوط به نگرانی های زیبایی از هر نوع.

پر شدگی موقت چیست و چرا ممکن است ما به آن نیاز داشته باشیم؟

پر شدگی های موقت تحت شرایط زیر استفاده می شوند:

1. برای پر شدگی هایی که نیاز بیش از یک بار مراجعه دارند-برای مثال، قبل از جایگذاری پر شدگی های طلا و برای برخی فرایندهای خاص پر کردن دندان (که پر کردن غیر مستقیم نامیده می شوند) که از مواد کامپوزیتی استفاده می شود.
2. پس از درمان ریشه.
3. در صورت التهاب و تحریک پالپ، برای اجازه دادن به عصب دندان تا التهاب آن فروکش کند.
4. اگر درمان اورژانسی دندانی نیاز است (مانند پرداختن به درد دندان).

پر شدگی های موقتی، درست همانطور که به نظر می رسند، به منظور موقتی استفاده می شوند. آنها معمولاً ظرف یک ماه می افتند، می شکنند، یا دچار ساییدگی می شوند. حتماً برای جایگزین قرار دادن پر شدگی دائمی برای پر شدگی دندان باید با دندانپزشک تماس بگیرید. اگر این کار را انجام ندهید، دندان می تواند عفونی شود یا مشکل دیگری برای شما بروز پیدا کند.

آیا پر شدگی های آمالگام بی خطر هستند؟

طی چند سال گذشته، نگرانی هایی در مورد پر شدگی های نقره رنگ که پر شگی های آمالگام نامیده می شوند بروز پیدا کرده است. از آنجا که این پر شدگی ها حاوی مواد سمی جیوه هستند، برخی افراد فکر می کنند آنها مسئول بروز بسیاری از بیماری ها، از جمله اوتیسم، آلزایمر، و تصلب شرایین هستند.

انجمن دندانپزشکان آمریکا (ADA)، سازمان غذا و دارو، و آژانس های متعدد امر سلامت معتقدند که هیچ دلیلی وجود ندارد که پر شدگی های دندانی به مصرف کنندگان آسیب می رسانند. علل بروز اوتیسم، بیماری آلزایمر، و تصلب شرایین ناشناخته باقی مانده اند. بعلاوه، هیچ شواهدی علمی و قطعی برای حمایت از این ادعا وجود ندارد که اگر فرد پر شدگی آمالگام خود را تخلیه کند، این بیماری ها یا هر بیماری دیگری درمان خواهد شد.

گرچه آمالگام ها حاوی جیوه هستند، وقتی آنها با فلزات دیگر مانند نقره، مس، قلع، و روی ترکیب می شوند، آنها آلیاژ با دوامی تشکیل می دهند که دندانپزشکان برای بیشتر از 10 سال آنها را برای پر کردن و حفظ صدها میلیون دندان پوسیده استفاده کرده اند.

در ژوئن 2008 سازمان غذا و دارو ابراز داشت که “آمالگام های دندانی حاوی جیوه هستند، که ممکن است روی سیستم های عصبی کودکان و جنین های در حال رشد تأثیرات سمی عصبی داشته باشد”.

و نکات بیشتری وجود دارند. بر اساس سازمان غذا و دارو “زنان باردار و افرادی که ممکن است بیماری هایی داشته باشند که آنها را نسبت به قرار گیری در معرض جیوه حساس تر کند، از جمله افرادی که از قبل به طور طبیعی بدن آنها انباشته از جیوه شده است، نباید از انجام مراقبت های دندانی اجتناب کنند، بلکه باید در مورد گزینه ها با دندانپزشک خود گفتگو کند”.

چگونه باید از پر شدگی دندان مراقبت کرد؟

برای مراقبت از پر شدگی دندان، باید بهداشت دهانی را به خوبی رعایت کنید، برای پاکسازی به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید، با خمیر دندان فلورایده مسواک بزنید، نخ دندان بکشید، و حداقل روزی یک مرتبه از دهانشویه های آنتی باکتریال استفاده کنید. اگر دندانپزشک شما فکر می کند که ممکن است پر شدگی دندان شما شکسته باشد یا “نشتی” دارد (وقتی اطراف پر شدگی به طور محکم به دندان ها نچسبیده باشد، اجازه می دهد ذرات غذا و بزاق به زیر پر شدگی دندان نفوذ کنند، که می تواند منجر به پوسیدگی دندان شود)، آنها از عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس برای ارزیابی موقعیت خواهد گرفت. اگر دندان های شما خیلی حساس شده باشند، اگر احساس می کنید پر شدگی لبه های تیز دارد، اگر متوجه ترک روی پر شدگی شدید، یا اگر یک تکه از پر شدگی دندان از دست رفته باشد، برای مراجعه به دندانپزشک وقت بگیرید.

مشکلات مربوط به پر شدگی دندان

درد و حساسیت دندان

حساسیت دندان پس از جایگذاری پر شدگی دندان نسبتاً متداول است. یک دندان ممکن است نسبت به فشار، هوا، خوراکی های شیرین، یا دما حساس باشد. معمولاً حساسیت به صورت خود به خود ظرف مدت چند هفته برطرف می شود. طی این مدت، باید از این محرک هایی که موجب بروز حساسیت می شوند اجتناب کرد. عموماً مسکن های درد نیاز نیستند.

اگر حساسیت ظرف دو تا چهار هفته فروکش نکند، یا اگر دندان شما فوق العاده حساس است، باید با دندانپزشک خود تماس بگیرید. ممکن است به شما خمیر دندان ضد حساسیت توصیه کند، ماده ضد حساسیت روی دندان اعمال کند، یا احتمالاً فرایند درمان ریشه را توصیه کند.

علاوه بر این، ممکن است اطراف پر شدگی درد بوجود بیاید. اگر هنگام بستن بایت درد دارید، ممکن است پر شدگی در بایت شما اختلال ایجاد کرده باشد. لازم خواهد بود به دندانپزشک مراجعه کنید تا پر شدگی دندان شما را تغییر شکل دهد. اگر هنگام لمس دندان درد تجربه می کنید، احتمالاً درد در نتیجه لمس دو سطح فلزی متفاوت بوجود می آید (برای مثال، آمالگام نقره در دندان هایی که به تازگی پر شده اند و یک روکش طلا روی دندان های دیگری که با آنها تماس پیدا می کنند). این درد به صورت خود به خود ظرف یک دوره کوتاه بهبود می یابد.

اگر پوسیدگی خیلی عمیق یا نزدیک به پالپ دندان باشد، ممکن است دردی شبیه دندان درد تجربه کنید. این واکنش دندان درد ممکن است نشان دهنده این باشد که این بافت دیگر سالم نیست. اگر این صحت داشته باشد، درمان ریشه ممکن است نیاز باشد.

گاهی اوقات، افراد چیزی تحت عنوان درد ارجاع یافته تجربه می کنند- درد یا حساسیت در دندان های دیگر کنار دندان درمان شده. با این درد خاص، احتمالاً دندان شما مشکلی ندارد. دندان پر شده در حال ارسال “سیگنال های درد”ی که دریافت می کند به دندان های دیگر است. این درد باشد به صورت خود به خود ظرف یک تا دو هفته درمان شود.

آلرژی به ماده پر کننده

واکنش های آلرژیک به پر شدگی های نقره نادر است. بر اساس گزارش انجمن دندانپزشکان آمریکا، تاکنون کمتر از 10 مورد گزارش شده اند. در این موقعیت های نادر، تصور می شود جیوه یا یکی از فلزاتی که در ترمیم های آمالگام استفاده می شوند، موج بروز واکنش های آلرژیک می شوند. علائم آلرژی به آمالگام شبیه به علائمی هستند که در یک آلرژی پوستی معمولی احساس می شوند و شامل خارش پوستی و بثورات جلدی هستند. بیمارانی که از آلرژی به آمالگام ها رنج می برند، عموماً سابقه پزشکی یا خانوادگی حساسیت به فلزات را دارند. وقتی آلرژی تأیید شد، مواد ترمیمی دیگر می توانند استفاده شوند.

تخریب پر شدگی

فشار مداوم ناشی از جویدن، دندان قروچه، یا ساییدن دندان ها روی یکدیگر می تواند باعث فرسایش، لب پر شدگی، یا ترک خوردن پر شدگی دندان ها شود. گرچه ممکن است شما قادر نباشید بگویید که پر شدگی دندان شما در حال فرسایش است، اما دندانپزشک شما می تواند طی چکاپ های منظم ضعیف شدن آنها را شناسایی کند.

اگر سیل یا پلمپ بین مینای دندان و پر شدگی دندان بشکند، ذرات غذا و باکتری هایی که باعث بروز پوسیدگی می شوند می توانند راه خود را به زیر پر شدگی پیدا کنند. سپس ممکن است خطر گسترش پوسیدگی های دندانی بیشتر شما را تهدید کند. پوسیدگی که درمان نشده باقی بماند می تواند تا عفونی شدن پالپ پیشرفت کند و باعث بروز آبسه دندان شود.

اگر پر شدگی خیلی بزرگ باشد یا پوسیدگی مجدد خیلی گسترده باشد، ممکن است مقدار کافی از ساختار دندان باقی نمانده باشد تا پر شدگی را حمایت کند. در این موارد، نیاز است دندانپزشک پر شدگی را با روکش تعویض کند.

پر شدگی های جدیدی که می افتند، می توانند نتیجه آماده سازی نادرست حفره دندان، آلودگی قبل از جایگذاری ماده پر کننده، یا شکستن پر شدگی ناشی از تروما در اثر گاز زدن یا جویدن باشند. ترمیم های قدیمی تر عموماً به دلیل پوسیدگی یا شکستن دندان باقی مانده از دست می روند.