آیا لثه های شما خونریزی دارند؟ این مشکل می تواند به یک دلیل ساده مانند استفاده از تکنیک های غلط کشیدن نخ دندان یا مسواک زدن اتفاق بیافتد. یا می تواند نشانه ی مشکلات مربوط به سلامتی باشد که نیاز به توجه بیشتر دارند.

علل خونریزی لثه

ممکن است خونریزی لثه داشته باشید اگر:

• محکم مسواک می زنید یا فرچه های مسواک شما سفت است.
• عادت کشیدن نخ دندان را به تازگی شروع کرده اید و لثه های شما هنوز به آن عادت نکرده اند.
• از برخی داروهای خاص مانند داروهای رقیق کننده ی خون استفاده می کنید.
• لثه های شما ملتهب هستند زیرا باردار هستید (التهاب لثه ی بارداری).
• دندان های مصنوعی دارید که به خوبی روی لثه ها قرار نمی گیرند.

التهاب لثه ها یا ژینژیویت Gingivitis

خونریزی لثه ها از جمله علائم التهاب یا تورم لثه ها هستند. این مشکل حالت خفیف بیماری لثه است و در نتیجه ی تجمع پلاک در کنار خط لثه ایجاد می شود. در صورتی که التهاب لثه داشته باشید، در لثه های خود سوزش و التهاب، قرمزی و تورم خواهید داشت. در چنین مواردی ممکن است لثه ها حین مسواک زدن خونریزی داشته باشند.

بیماری پریودونتیت Periodontitis

در صورتی که مراقب التهاب لثه های خود نباشید و برای درمان آنها تلاش نکنید، می تواند به بیماری لثه یا پریودونتیت ختم شود، یکی از مشکلات طولانی مدت لثه که به بافت و استخوانی آسیب می زند که دندان های شما را در بر گرفته و از آنها حمایت می کنند. در صورتی که پریودونتیت داشته باشید، ممکن است لثه های شما ملتهب و عفونی شوند و از روی ریشه های دندان ها کنار روند.

وقتی لثه های شما به سادگی دچار خونریزی می شوند، می تواند نشانه ی بیماری پریودنتال باشد. ممکن است دندان های شما لق شده یا کنده شوند. بعلاوه ممکن است در دهان خود بوی بد، مزه ی بد، با بستن بایت تغییر در نحوه ی قرار گرفتن دندان ها روی یکدیگر، و لثه های قرمز، متورم و ملتهب و حساس داشته باشید. در صورتی که بیماری پریودنتال را درمان نکنید، ممکن است تعدادی از دندان های شما لق شوند.

دیابت

لثه های متورم یا لثه هایی که خونریزی دارند می توانند از جمله علائم هشدار دهنده ی دیابت نوع 1 یا 2 باشند. در صورتی که به این بیماری مبتلا باشید، دهان شما قادر نخواهد بود به شکلی مؤثر با میکروب ها مبارزه کند در نتیجه بیشتر در معرض عفونت هایی مانند بیماری لثه قرار خواهید داشت. سطح بالای قند خون که با بیماری لثه همراه است باعث می شود بهبودی بیماری ها دشوارتر باشد، بنابراین موجب وخامت بیشتر بیماری لثه می شود.

سرطان خون

خونریزی لثه ها می تواند نشانه ی سرطان خون باشد. پلاکت های خون به بدن کمک می کنند خونریزی قطع شود. در صورت ابتلا به سرطان خون، سطح پلاکت خون شما پایین می آید که باعث می شود توقف خونریزی در قسمت های مختلف بدن، از جمله لثه ها دشوار باشد.

ترومبوسیتوپنی Thrombocytopenia

اگر حین مسواک زدن خونریزی لثه های شما آغاز می شود و به صورت خود به خود متوقف نمی شود، ممکن است از علائم ترومبوسیتوپنی (اختلال در تعداد پلاکت های خون) باشد. در صورت ابتلا به این بیماری، ممکن است بدن شما به میزان کافی پلاکت نداشته باشد که لخته ی خون تشکیل دهد. که می تواند منجر به خونریزی زیاد در قسمت های مختلف بدن، از جمله لثه ها شود.

بیماری هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند Von Willebrand

اگر حین انجام کارهای دندانپزشکی با ایجاد یک خراش کوچک در لثه ها خونریزی شدید ادامه پیدا می کند، می تواند علامت اختلالی مانند هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند باشد. تحت این شرایط، خون شما به خوبی لخته نمی شود، در نتیجه ممکن است خونریزی لثه های شما ادامه پیدا کند.

کمبود ویتامین C

این ویتامین به رشد و ترمیم بافت ها کمک می کند، باعث بهبود زخم ها و تقویت استخوان ها و دندان ها خواهد شد. اگر در بدن خود به میزان کافی ویتامین C نداشته باشید، ممکن است احساس ضعف و خستگی و تحریک پذیری عصبی داشته باشید. به مرور زمان ممکن است لثه های شما متورم و دچار خونریزی شوند.

اسکوربوت(Scurvy) یا کمبود ویتامین ث

بسیار نادر است اما کمبود شدید ویتامین ث در بدن می تواند منجر به ایجاد بیماری اسکوربوت شود. این بیماری به تغذیه ی ضعیف مربوط است و می تواند منجر به ضعف بیمار، کم خونی، یا خونریزی زیر پوست شود. خونریزی لثه ها یکی از علائم اسکوربوت است.

کمبود ویتامین K

خونریزی زیاد از لثه ها می تواند نشانه ی کمبود ویتامین K باشد. این ویتامین کمک می کند خون به خوبی لخته شود. از طرف دیگر برای استخوان های شما نیز خوب است. اگر از راه تغذیه به میزان کافی این ویتامین در بدن تأمین نشود یا بدن شما نتواند به خوبی آن را جذب کند، می تواند موجب خونریزی شود.

روش های توقف خونریزی لثه در منزل

اگر هنگام مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان لثه های شما خونریزی دارند، ممکن است شانه بالا بیندازید و فکر کنید کاملاً عادی است. اما خونریزی از لثه ها نشانگر یک مشکل زمینه ای است. عواملی مانند محکم مسواک زدن، آسیب ها و تصادفات، بارداری، و التهاب می توانند در خونریزی لثه ها نقش داشته باشند.

التهاب لثه می تواند موجب قرمزی، تورم، و حساسیت شود، و می تواند علامت و نشانه بیماری های پریودنتال مانند ژینژیویت یا پریودنتیت باشد. این بیماری ها می توانند ناشی از زدوده نشدن پلاک های روی دندان ها باشند. شناسایی علت اساسی خونریزی لثه ها کلید اساسی مشخص نمودن مناسب ترین درمان است. به محضی که دلیل شناسایی شد، می توانید از بین این ده راه ممکن، یکی را برای توقف خونریزی انتخاب نمایید.

بهداشت دهان را به خوبی رعایت کنید.

خونریزی لثه ها می تواند علامت و نشانه بهداشت ضعیف دهان و دندان باشد. وقتی پلاک های دندانی کنار خط لثه ها انباشته می شوند، لثه ها ملتهب می شوند و دچار خونریزی می شوند. پلاک نوعی فیلم چسبناک حاوی باکتری است که روی دندان ها و لثه ها را پوشش می دهد. اگر به اندازه کافی مسواک نزنید و نخ دندان نکشید، باکتری می تواند منتشر شود و باعث پوسیدگی دندان ها و بیماری لثه ها شود.

برای بهبود بهداشت دهانی، حداقل دو مرتبه مسواک زدن و یک مرتبه نخ دندان کشیدن در طول روز توصیه می شود. بهداشت خوب دهانی بویژه برای زنان باردار حائز اهمیت است. تغییرات هورمونی در طول دوران بارداری می تواند موجب بیماری لثه و خونریزی لثه ها شود.

شستشوی دهان با کلر هگزیدین

احتمالاً لازم باشد کلر هگزیدین را در دسترس قرار دهید تا از آن به عنوان ماده ضد عفونی کننده استفاده کنید. مشخص شده است که این ماده می تواند به زدودن پلاک های دندانی کمک کند، سلامت لثه ها را ارتقاء دهد، و خونریزی لثه ها را متوقف نماید. اگر لثه های شما خونریزی دارند، پس از مسواک زدن، دهان خود را با کلر هگزیدین شستشو دهید، اما از بلعیدن آن خودداری نمایید.

ژینژیویت نوعی التهاب لثه ها است، و این شرایط می تواند موجب خونریزی، تورم، و تحلیل لثه ها شود. در مطالعه ای، از بین افرادی که در آن شرکت کرده بودند، به تعدادی از آنها دهانشویه کلر هگزیدین داده شد تا تأثیرگذاری محلول روی کاهش ژینژیویت و سفید کردن دندان ها مورد بررسی قرار بگیرد. در این مطالعه مشخص شد گروهی که از دهانشویه کلر هگزیدین استفاده کرده بودند التهاب لثه کمتر از گروه کنترل بود.

کشیدن سیگار را ترک کنید.

کشیدن سیگار، علاوه بر بالا بردن خطر سرطان ریه، بیماری قلبی، و سکته، با بیماری لثه نیز مرتبط است. در حقیقت، کشیدن سیگار یکی از اصلی ترین علت های بیماری لثه شدید است. کشیدن سیگار می تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را پایین بیاورد، و باعث شود بدن نتواند به خوبی با باکتری های داخل پلاک های دندانی مبارزه کند. این می تواند منجر به بیماری لثه شود. ترک سیگار می تواند کمک کند لثه ها بهبود پیدا کنند و خونریزی آنها متوقف شود.

کاهش میزان استرس

در یک مطالعه نتیجه گیری شده است که بین بیماری پریودنتال و سطح استرس ارتباط وجود دارد. بر اساس محققان، فشار روحی و روانی تأثیر منفی روی سیستم ایمنی بدن دارد. این می تواند منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن شود تا جایی که دیگر قادر به مبارزه با عفونت لثه نخواهد بود. با این حال، تحقیقات بیشتر نیاز است تا میزان استرسی که منجر به خونریزی لثه ها می شود مشخص گردد. تصور می شود که فشار روحی و روانی، ممکن است باعث شود برخی افراد سلامت دهان خود را نادیده بگیرند، که می تواند در تجمع پلاک های دندانی سهم داشته باشد.

مصرف ویتامین C خود را بالا ببرید.

خوردن غذاهای سرشار از ویتامین C می تواند موجب ارتقاء عملکرد سیستم ایمنی بدن شود و کمک می کند بدن بهتر با عفونت های لثه مبارزه کند که موجب خونریزی لثه ها می شوند. بر عکس، اگر خونریزی لثه داشته باشید، عدم دریافت ویتامین سی به مقدار کافی در رژیم غذایی، ممکن است موجب وخامت خونریزی شود. در حقیقت، کمبود ویتامین C می تواند موجب خونریزی لثه ها نیز شود، حتی اگر بهداشت دهانی را به خوبی رعایت کنید. غذاهای سرشار از ویتامین C عبارتند از: پرتقال، سیب زمینی شیرین، فلفل قرمز، و هویچ.

علاوه بر این می توانید از پزشک خود بخواهید مکمل ویتامین C برای شما تجویز کند. ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی، موجب استحکام بیشتر بافت های همبند می شود و از لثه ها محافظت می کند، بنابراین باید مطمئن شوید در طول روز دوز کافی مصرف می کنید. مقدار توصیه شده روزانه ویتامین C برای افراد بزرگسال بین 65 تا 90 میلی گرم در طول روز است. یک فنجان آب پرتقال با نصف قاشق نمک طبیعی و مقدار اندکی زیره به توقف خونریزی لثه کمک می کند. می توانید یک لیوان آب لیمو بنوشید که به کمک به توقف خونریزی شناخته مشهور است.

دریافت ویتامین K خود را بالا ببرید.

دریافت مکمل ویتامین K ممکن است حتی خونریزی لثه ها را نیز تخفیف دهد. ویتامین K یکی از مواد مغذی مهم است زیرا به لخته شدن خون کمک می کند. کمبود آن به راحتی موجب خونریزی می شود، و در مطالعه ای مشخص شده است می تواند منجر به خونریزی لثه ها شود.

غذاهای غنی از ویتامین K عبارتند از: اسفناج، کلم سبز، کلم برگی، و خردل سبز.

مردان بزرگسال باید روزانه 120 میکروگرم و زنان بزرگسال باید روزانه 90 میکروگرم ویتامین K دریافت کنند.

استفاده از کمپرس آب سرد

خونریزی لثه ها همیشه هم ناشی از بیماری لثه نیست. لثه ها ممکن است در نتیجه تروما، یا آسیب به بافت لثه دچار خونریزی شوند. گذاشتن کمپرس آب سرد روی خط لثه ها می تواند تورم را کاهش دهد و جریان خون را کاهش دهد تا خونریزی متوقف شود. چند مرتبه در طول روز، کیسه آب سرد یا یخ روی لثه های خود قرار دهید به این صورت که آن را 20 دقیقه روی موضع قرار دهید و 20 دقیقه کنار بگذارید.

مصرف کربوهیدرات خود را کاهش دهید.

تحقیقات حاکی از این هستند که کاهش دریافت کربوهیدرات ها نیز ممکن است سلامت لثه ها را بهبود ببخشند و مانع بیماری لثه شوند. کربوهیدرات ها و غذاهای قندی باعث افزایش ایجاد پلاک های دندانی و رشد باکتری ها می شوند. هر چه پلاک های انباشته شده روی لثه ها بیشتر باشد، احتمال اینکه خونریزی لثه داشته باشید بیشتر خواهد بود. گرچه مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم می تواند از انباشته شدن پلاک های دندانی جلوگیری نماید، اما کاهش مصرف کربوهیدات ها به پیشگیری از شکل گیری آنها کمک می کند.

چای سبز بنوشید.

نوشیدن چای سبز به صورت روزانه نیز بیماری پریودنتال را معکوس می کند و خونریزی لثه ها را متوقف می نماید. چای سبز حاوی کاتچین catechin است، آنتی اکسیدان طبیعی که می تواند واکنش التهابی بدن به باکتری های داخل دهان را پایین بیاورد. در مطالعه ای که به تحلیل اثرگذاری چای سبز روی سلامت پریودنتال پرداخته، محققان عمق پاکت پریودنتال افراد شرکت کننده را قبل و بعد از نوشیدن چای سبز، و نیز هر گونه تحلیل بافت لثه و بروز خونریزی لثه را با پروب کردن بررسی نمودند. بر اساس نتایج، محققان به این نتیجه رسیدند که هر چه فرد چای سبز بیشتری بنوشد، سلامت پریودنتال او بیشتر خواهد بود. مقدار توصیه شده مصرف روزانه چای سبز 3 تا چهار فنجان است، گرچه برخی محققان بر این باورند، که لازم است تا 10 فنجان در روز چای سبز بنوشید تا بهبود در سلامت قابل مشاهده باشد.

دهان خود را با محلول آب و نمک شستشو دهید.

از آنجا که باکتری و التهاب داخل دهان موجب بروز بیمار لثه می شود، شستشوی منظم دهان با مخلوط آب ولرم و نمک می تواند باکتری ها را کاهش دهد و خونریزی را متوقف سازد. نصف قاشق چایخوری نمک به یک لیوان آب ولرم اضافه کنید و دهان خود را به مدت چند ثانیه، سه تا چهار مرتبه در روز، شستشو دهید. اگر خونریزی ناشی از صدمه یا آسیب است، شستشو با مخلوط آب و نمک نیز دهان را تمیز نگه می دارد و باکتری هایی که می توانند موجب عفونت زخم شوند را از بین می برد.

گذاشتن عسل روی بافت لثه

مقداری لثه با نوک انگشت خود بردارید و آن را به آرامی روی بافت لثه خود ماساژ دهید. عسل خاصیت آنتی باکتریال و ضد التهابی دارد که به از بین بردن باکتری هایی کمک می کند که موجب خونریزی لثه ها می شوند. این کار را به طور منظم انجام دهید.

نوشیدن آب ذغال اخته

مقداری آب ذغال اخته یا نوشیدنی ذغال اخته شیرین نشده را به طور منظم روزانه مصرف کنید. ذغال اخته حاوی اسیدهای فنولیک و آنتوسیانین است، که معروفند خاصیت آنتی میکروبی دارند که کمک می کنند دندان ها و لثه ها عاری از هر گونه باکتری های مضر باقی بمانند.

روغن کشی داخل دهان

روغن کشی داخل دهان فرایندی است که در آن مقداری روغن داخل دهان چرخانده می شود تا به مبارزه با عفونت هایی که موجب خونریزی لثه ها می شوند مبارزه کند. این عمل را می توان با مقداری روغن نارگیل یا روغن کنجد انجام داد تا مطمئن شد دهان عاری از هر گونه باکتری مضر است. علاوه بر این، روغن نارگیل موجب بالا رفتن استحکام لثه ها می شود.

زردچوبه!

زردچوبه، به لطف خاصیت درمانی آن، به درمان کننده عفونت بودن شناخته شده است. ترکیب نارنجی رنگ آن خاصیت ضد التهاب و آنتی میکروبی دارد که به توقف خونریزی کمک می کند. تنها کاری که نیاز است انجام دهید این است که مقداری زردچوبه را با مقداری روغن خردل مخلوط کنید و این ترکیب را به آرامی روی لثه های خود ماساژ دهید. مواد طبیعی فوق العاده دیگر آلوئه ورا، زنجبیل، جوش شیرین، سرکه سیب، و آب لیمو است.

راهکارهای دیگر …

• گفته شده است که خوردن سیب خام مفید است. خوردن یک سیب خام حدود نیم ساعت بعد از هر وعده غذایی کمک می کند دندان ها پاکسازی شوند و لثه ها بهبود پیدا کنند. گلابی هم می توانید بخورید.
• دو یا سه مرتبه خوردن تمشک با معده خالی، در طول روز را امتحان کنید. از ترکیب آن با با محصولات لبنی خودداری نمایید.
• غیر از این راهکارها، دو مرتبه مسواک زدن و یک مرتبه نخ دندان کشیدن در طول روز را فراموش نکنید، مخصوصاً پس از صرف غذاهای حاوی یا فراوری شده. مسواک زدن را با یک مسواک نرم و در کمال آرامش و به آرامی انجام دهید تا از آسیب زدن به بافت های لثه خود پیشگیری نمایید. مصرف غذاهایی مانند ماست، سویا، سیر، و غیره می تواند به فظ سلامت لثه های شما کمک کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود؟

اگر خونریزی لثه شما بعد از گذشت 7 تا 10 روز بهبود پیدا نکرد، به دندانپزشک مراجعه کنید. ممکن است لازم باشد پاکسازی دندانی عمقی برای شما انجام شود تا پلاک ها و تارتار روی دندان ها زدوده شوند و بهبودی لثه ها پیشرفت داشته باشد. علاوه بر این، دندانپزشک ممکن است برای شما آزمایش دستور دهد تا کمبودهای احتمالی ویتامین های بدن شما که موجب خونریزی لثه شده اند شناسایی شوند.